خرچنگ سبز اروپایی: حقایقی شگفت‌انگیز درباره مهاجری خطرناک
خرچنگ‌های سبز (Carcinus maenas) موجوداتی نسبتا کوچک هستند که پهنای سپر آن‌ها (Carapace) حدود ده سانتی‌متر است. رنگ بدن آن‌ها از سبز تا قهوه‌ای و نارنجی متمایل به قرمز متغیر است. این خرچنگ‌ها که امروزه به وفور در حوضچه‌های جزر و مدی سواحل شرقی ایالات متحده، از دلاور تا نوا اسکوشیا یافت می‌شوند، بومی قاره آمریکا نیستند.
اطلاعات طبقه‌بندی خرچنگ سبز:
- فرمانرو: جانوران (Animalia)
- شاخه: بندپایان (Arthropoda)
- زیرشاخه: سخت پوستان (Crustacean)
- رده: نرم‌زرهیان (Malacostraca)
- راسته: ده‌پایان (Decapoda)
- تیره: شناگرخرچنگان (Portunidae)
- سرده: کارسینوس (Carcinus)
- گونه: میناس (maenas)
تغذیه: شکارچی فرصت‌طلب
خرچنگ سبز شکارچی بسیار پرخوری است و بیشتر از سخت‌پوستان و دوکفه‌ای‌ها تغذیه می‌کند. صدف‌های نرم، صدف‌های خوراکی و اسكالپ‌ها از جمله غذاهای مورد علاقه این خرچنگ هستند. خرچنگ سبز بسیار چابک و ماهر است و به سرعت خود را با شرایط وفق می‌دهد. مهارت‌های شکار او با گذشت زمان و کسب تجربه در یافتن مناطق مناسب و بهترین روش برای به دام انداختن طعمه، بهبود می‌یابد.
تولیدمثل و چرخه زندگی
خرچنگ‌های سبز معمولاً تا پنج سال عمر می‌کنند. ماده‌ها قادرند در هر بار تخم‌ریزی تا ۱۸۵,۰۰۰ تخم تولید کنند. ماده‌ها سالی یک‌بار پوست‌اندازی می‌کنند و تا زمانی که پوست جدیدشان سخت شود، بسیار آسیب‌پذیر هستند. در این مدت، نرها با در آغوش گرفتن ماده قبل از پوست‌اندازی، از آن‌ها در برابر شکارچیان و سایر نرها محافظت می‌کنند.
جفت‌گیری خرچنگ‌های سبز عموماً در اواخر تابستان صورت می‌گیرد. چند ماه پس از جفت‌گیری، کیسه تخم ظاهر می‌شود که ماده‌ها در طول زمستان و بهار آن را حمل می‌کنند. در ماه می یا ژوئن، نوزادان به شکل لاروهای پلانکتونی آزاد می‌شوند و به مدت ۱۷ تا ۸۰ روز به همراه جریان آب حرکت می‌کنند تا در نهایت در بستر دریا مستقر شوند.
لاروهای خرچنگ سبز بیشتر اولین تابستان خود را در مراحل مختلف رشد می‌گذرانند تا به مرحله مگالوپ (Megalopa) برسند - نسخه‌های مینیاتوری خرچنگ‌های بالغ که هنوز دمی برای شنا کردن دارند. در آخرین پوست‌اندازی، لاروها دم خود را از دست می‌دهند و به صورت خرچنگ‌های نابالغ با سپری به پهنای حدود دو میلی‌متر ظاهر می‌شوند.
چرا خرچنگ‌های سبز اینقدر پراکنده هستند؟
جمعیت خرچنگ‌های سبز از زمان گسترش از محدوده بومی خود، یعنی سواحل اقیانوس اطلس اروپا و شمال آفریقا، به سرعت افزایش یافته است. هنگامی که این گونه وارد یک منطقه جدید می‌شود، برای به دست آوردن غذا و زیستگاه با صدف‌ها و سایر حیوانات بومی رقابت می‌کند.
در دهه ۱۸۰۰ میلادی، این گونه به کیپ کاد در ایالت ماساچوست منتقل شد. تصور می‌شود که آن‌ها از طریق آب توازن کشتی‌ها یا در میان جلبک‌های دریایی که برای بسته‌بندی غذاهای دریایی استفاده می‌شد، به این منطقه رسیده‌اند. البته، برخی نیز به منظور آبزی‌پروری انتقال یافته‌اند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از طریق جریان‌های آبی این سفر را انجام داده باشند.
امروزه، خرچنگ‌های سبز در امتداد سواحل شرقی ایالات متحده، از خلیج سنت لورنس تا دلاور، به وفور یافت می‌شوند. در سال ۱۹۸۹، خرچنگ‌های سبز در خلیج سان فرانسیسکو نیز کشف شدند و اکنون آب‌های ساحل غربی تا شمال بریتیش کلمبیا را اشغال کرده‌اند. خرچنگ‌های سبز در استرالیا، سریلانکا، آفریقای جنوبی و هاوایی نیز مشاهده شده‌اند.
تاثیر گرمایش جهانی بر جمعیت خرچنگ‌های سبز
تا همین اواخر، زمستان‌های سرد از گسترش بیش از حد خرچنگ‌های سبز در آب‌های ساحلی آمریکا جلوگیری می‌کرد، اما با شروع تابستان‌های گرم‌تر، تعداد آن‌ها رو به افزایش است. آب و هوای گرم‌تر همچنین با افزایش سرعت چرخه رشد خرچنگ سبز مرتبط است.
در سال‌های ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰، مایکل بریل، استاد بازنشسته دانشگاه ترنت در پیتربورو، انتاریو کانادا - که تحقیقاتش شامل بوم‌شناسی رفتاری، حفاظت و تأثیر فشارهای زیست‌محیطی بر بقای گونه‌ها بود - میزان رشد و چرخه‌های جفت‌گیری خرچنگ‌های سبز را در آب‌های ساحلی مین مشاهده کرد. مقایسه بین یافته‌های آن مطالعه و مطالعات جدیدتر نشان می‌دهد که خرچنگ‌های سبز به لطف طولانی‌تر شدن فصل رشد ناشی از افزایش ماه‌های گرم‌تر، بسیار زودتر بزرگ می‌شوند.
از آنجایی که خرچنگ‌های سبز ماده نه در سن خاصی، بلکه در اندازه معینی به بلوغ جنسی می‌رسند، افزایش سرعت رشد بر چرخه جفت‌گیری نیز تأثیر می‌گذارد. طبق تحقیقات دهه ۱۹۸۰، ماده‌ها معمولاً در سال سوم زندگی خود تولیدمثل می‌کردند. اعتقاد بر این است که با گرم‌تر شدن آب‌ها و چرخه‌های رشد سریع‌تر، برخی از خرچنگ‌ها اکنون در اوایل سال دوم زندگی خود تولیدمثل می‌کنند. در نتیجه، جمعیت رو به رشد خرچنگ‌های سبز احتمالاً برخی از گونه‌های طعمه را در معرض خطر قرار می‌دهد.
به گفته بیانیه‌ای از تحقیقات علمی جامعه مین (CSI-Maine)، این ممکن است برای برخی از گونه‌هایی که خرچنگ‌های سبز از آن‌ها تغذیه می‌کنند - به ویژه صدف‌های نرم - ویرانگر باشد. تحقیقات ارائه شده توسط دکتر برایان بیل و همکارانش در موسسه داون ایست نشان می‌دهد که حداقل در امتداد سواحل مین، خرچنگ‌های سبز مسئول کاهش قابل توجه جمعیت صدف‌های نرم هستند.
