پلاتیبلودون: فیل دشت‌زی با دندان‌های بیل‌مانند
پلاتیبلودون (نام علمی: Platybelodon) که در زبان یونانی به معنای "دندان پهن" است، از بستگان نزدیک آمبلودون، فیل دیگری با دندان‌های بیل‌مانند، محسوب می‌شود. این جانور که حدود ۱۰ میلیون سال پیش در دوره میوسن پسین زندگی می‌کرد، زیستگاهش مرداب‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌های آفریقا و اوراسیا بود.
ویژگی‌های بارز پلاتیبلودون:
- نام: پلاتیبلودون (Platybelodon) به معنی "دندان پهن"
- زیستگاه: مرداب‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌های آفریقا و اوراسیا
- دوره تاریخی: میوسن پسین (حدود ۱۰ میلیون سال پیش)
- اندازه و وزن: حدود ۱۰ فوت طول و ۲ تا ۳ تن وزن
- رژیم غذایی: گیاه‌خوار
- ویژگی‌های متمایز کننده: دندان‌های متصل و پهن بیل‌مانند در فک پایین؛ احتمال وجود خرطوم چنگ‌زننده
این فیل‌های باستانی با استفاده از دندان‌های پهن پایین خود، گیاهان نرم و مرطوب حاشیه دشت‌های سیلابی، بستر دریاچه‌ها و کناره رودخانه‌ها را حفر می‌کردند و می‌خوردند. پلاتیبلودون با طول تقریبی ۱۰ فوت و وزن بین ۲ تا ۳ تن، گیاه‌خواری بزرگ‌جثه بود که دندان‌های بیل‌مانندش، چهره‌ای منحصر به فرد به آن بخشیده بود. تصور می‌شود که این دندان‌ها به او کمک می‌کردند تا به راحتی ریشه‌ها و گیاهان آبزی را از زمین بیرون بکشد.
درباره پلاتیبلودون: فراتر از یک بیل ساده
همانطور که از نامش پیداست، پلاتیبلودون ("دندان پهن") خویشاوندی نزدیکی با آمبلودون ("دندان بیل‌مانند") داشت. تصور بر این بود که هر دو این فیل‌های ماقبل تاریخ از دندان‌های پهن و پایین خود برای حفر گیاهان مرطوب در امتداد دشت‌های سیل‌زده، بستر دریاچه‌ها و سواحل رودخانه‌های آفریقا و اوراسیا در اواخر دوره میوسن (حدود ۱۰ میلیون سال پیش) استفاده می‌کردند. تفاوت اصلی بین این دو در این بود که دندان‌های به هم چسبیده پلاتیبلودون بسیار پیشرفته‌تر از آمبلودون بودند و سطحی پهن، مقعر و دندانه‌دار داشتند که شباهت زیادی به قاشق‌چنگال‌های امروزی داشت. این دندان‌ها که حدود دو تا سه فوت طول و یک فوت عرض داشتند، قطعاً آرواره پایینی برجسته‌ای به این فیل ماقبل تاریخ می‌دادند.
با این حال، تحقیقات اخیر این ادعا را به چالش کشیده‌اند که پلاتیبلودون از دندان پایین خود مانند یک قاشق‌چنگال برای حفر عمیق در گل و لای و بیرون کشیدن صدها پوند گیاه استفاده می‌کرده است. مشخص شده است که دندان دوتایی پایین پلاتیبلودون بسیار متراکم‌تر و محکم‌تر از آن بوده که برای این کار ساده مورد نیاز باشد. یک نظریه جایگزین این است که این فیل شاخه‌های درختان را با خرطوم خود می‌گرفته و سپس سر بزرگ خود را به جلو و عقب می‌چرخانده تا گیاهان سخت زیرین را درو کند یا حتی پوست درختان را جدا کرده و بخورد. شایان ذکر است که هنری فیرفیلد آزبورن، مدیر سابق موزه تاریخ طبیعی آمریکا، سناریوی لایروبی بدون خرطوم را در دهه 1930 محبوبیت بخشید.
