تیلوسوروس: غول دریایی دوره کرتاسه در آمریکای شمالی
تیلوسوروس (Tylosaurus)، به معنی "مارمولک گره‌دار"، یک خزنده دریایی عظیم‌الجثه بود که در اواخر دوره کرتاسه، حدود 80 تا 85 میلیون سال پیش، در دریاهای کم‌عمق آمریکای شمالی زندگی می‌کرد. این شکارچی ماهر با بدنی کشیده و باریک، آرواره‌های قوی و عضلانی، و جثه‌ای حدود 10 متر طول و 7 تن وزن، یکی از ترسناک‌ترین موجودات دریایی زمان خود محسوب می‌شد.
ویژگی‌های کلیدی تیلوسوروس:
- نام: تیلوسوروس (Tylosaurus)
- زیستگاه: دریاهای کم‌عمق آمریکای شمالی
- دوره تاریخی: اواخر دوره کرتاسه (80 تا 85 میلیون سال پیش)
- اندازه و وزن: حدود 10 متر طول و 7 تن وزن
- رژیم غذایی: ماهی، لاک‌پشت‌ها، سایر خزندگان و حتی دایناسورها
- ویژگی‌های متمایز: بدن کشیده و باریک، آرواره‌های باریک و عضلانی
شکارچی بزرگ و بی‌رحم
تیلوسوروس، با بدنی هیدرو‌دینامیک، سر قوی برای ضربه زدن و گیج کردن طعمه، باله‌های چابک و دُمی با قابلیت مانور بالا، به طرز شگفت‌انگیزی برای شکار در دریا سازگار بود. این شکارچی دوره کرتاسه، یکی از بزرگ‌ترین و درنده‌ترین موزاسورها به شمار می‌رفت؛ خانواده‌ای از خزندگان دریایی که پس از ایکتیوسورها، پلایوسورها و پلسیوسورهای دوران مزوزوئیک پا به عرصه وجود گذاشتند و خویشاوندی دوری با مارها و بزمجه‌های امروزی دارند.
جالب است بدانید که تیلوسوروس، همانند پلسیوسور منقرض‌شده‌ای به نام Elasmosaurus، در جنگ‌های استخوان (Bone Wars)، نزاع مشهور قرن نوزدهمی بین دیرینه‌شناسان آمریکایی، اوتنیل سی. مارش و ادوارد درینکر کوپ، نقش داشت. مارش و کوپ بر سر مجموعه‌ای از فسیل‌های ناقص تیلوسوروس که در کانزاس کشف شده بود، با یکدیگر مشاجره می‌کردند. مارش پیشنهاد نام Rhinosaurus (مارمولک دماغ‌دار) را داد، در حالی که کوپ از Rhamposaurus حمایت می‌کرد. اما از آنجایی که هر دو نام Rhinosaurus و Rhamposaurus قبلاً به یک گونه جانوری دیگر اختصاص داده شده بودند، مارش در نهایت در سال 1872 نام Tylosaurus (مارمولک گره‌دار) را برگزید.
شاید برایتان سوال پیش بیاید که تیلوسوروس در کانزاس خشک و بی‌آب و علف چه می‌کرده است؟ در پاسخ باید گفت که بخش وسیعی از غرب ایالات متحده در دوره کرتاسه زیر دریای غربی داخلی (Western Interior Sea) قرار داشت.
کشف خیره‌کننده
در حالی که مارش و کوپ بی‌وقفه با یکدیگر نزاع می‌کردند، این چارلز استرنبرگ، دیرینه‌شناس مشهور دیگر، بود که خیره‌کننده‌ترین کشف تیلوسوروسی را رقم زد. در سال 1918، استرنبرگ یک نمونه تیلوسوروس را کشف کرد که حاوی بقایای فسیل‌شده یک پلسیوسور ناشناس، آخرین وعده غذایی‌اش روی زمین، بود. اما این همه ماجرا نبود: یک هادروسور (دایناسور نوک‌اردکی) ناشناس که در سال 1994 در آلاسکا کشف شد، آثار گازگرفتگی به اندازه تیلوسوروس را بر خود داشت، اگرچه به نظر می‌رسد که این دایناسور پس از مرگ توسط تیلوسوروس لاشه‌خواری شده است تا اینکه مستقیماً از ساحل، به سبک کروکودیل‌ها، ربوده شده باشد.
