اثر دانینگ-کروگر: چرا نادان‌ها خود را دانا می‌پندارند؟
این پدیده، که روانشناسان آن را اثر دانینگ-کروگر می‌نامند، زمانی رخ می‌دهد که افراد دانش محدودی در یک زمینه دارند، اما از این محدودیت آگاه نیستند و تصور می‌کنند بیشتر از آنچه واقعاً می‌دانند، اطلاعات دارند. به عبارت دیگر، افراد نادان تصور می‌کنند که دانا هستند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این اثر، تأثیر آن بر رفتار افراد و راه‌های غلبه بر آن خواهیم پرداخت. این بررسی به شما کمک می‌کند درک بهتری از اثر دانینگ کروگر پیدا کرده و از گرفتار شدن در دام آن جلوگیری کنید. این پدیده می‌تواند در حوزه‌های مختلف زندگی، از مهارت‌های شخصی گرفته تا تصمیم‌گیری‌های حرفه‌ای، تاثیرگذار باشد.
اثر دانینگ-کروگر چیست؟
اثر دانینگ-کروگر به این نکته اشاره دارد که افراد کم‌مهارت یا کم‌دانش در یک زمینه خاص، اغلب تمایل دارند دانش و توانایی‌های خود را بیش از حد واقعی ارزیابی کنند. در واقع، آن‌ها به دلیل نداشتن دانش کافی، نمی‌توانند نادانی خود را تشخیص دهند.
در مطالعاتی که توسط جاستین کروگر و دیوید دانینگ انجام شد، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا در آزمون‌هایی در زمینه‌های مختلف (مانند شوخ‌طبعی یا استدلال منطقی) شرکت کنند. سپس، از آن‌ها خواسته شد حدس بزنند که در آزمون چقدر خوب عمل کرده‌اند. نتایج نشان داد که شرکت‌کنندگان به طور کلی توانایی‌های خود را بیش از حد ارزیابی می‌کنند و این اثر در میان شرکت‌کنندگانی که کمترین نمرات را کسب کرده بودند، بیشتر مشهود بود.
به عنوان مثال، در یک مطالعه، به شرکت‌کنندگان تعدادی سوال تمرینی LSAT داده شد. شرکت‌کنندگانی که در ۲۵ درصد پایین‌ترین نمرات قرار گرفتند، حدس زدند که نمره‌شان آن‌ها را در رتبه ۶۲ درصدی شرکت‌کنندگان قرار می‌دهد! این نشان می‌دهد که چگونه اثر دانینگ کروگر می‌تواند باعث شود افراد کم‌دانش، درک نادرستی از میزان دانش خود داشته باشند.
چرا اثر دانینگ-کروگر اتفاق می‌افتد؟
دیوید دانینگ در مصاحبه‌ای با فوربز توضیح می‌دهد: «دانش و هوشی که برای خوب بودن در یک کار لازم است، اغلب همان ویژگی‌هایی هستند که برای تشخیص اینکه فرد در آن کار خوب نیست، مورد نیاز است.» به عبارت دیگر، اگر کسی دانش بسیار کمی در مورد یک موضوع خاص داشته باشد، ممکن است حتی به اندازه کافی در مورد آن موضوع نداند تا متوجه شود که دانش او محدود است. به بیان ساده، لازمه‌ی تشخیص نادانی، داشتن مقداری آگاهی است.
نکته مهم این است که فرد ممکن است در یک زمینه بسیار ماهر باشد، اما در زمینه دیگری مستعد اثر دانینگ-کروگر باشد. این بدان معناست که همه به طور بالقوه می‌توانند تحت تأثیر اثر دانینگ کروگر قرار گیرند. دانینگ در مقاله‌ای برای پاسیفیک استاندارد توضیح می‌دهد: «ممکن است وسوسه‌انگیز باشد که فکر کنید این موضوع شامل شما نمی‌شود. اما مشکل نادانی تشخیص داده نشده، مشکلی است که همه ما را درگیر می‌کند.» به بیان دیگر، اثر دانینگ-کروگر چیزی است که می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد.
نگرش متخصصان چگونه است؟
اگر افرادی که دانش بسیار کمی در مورد یک موضوع دارند، فکر می‌کنند متخصص هستند، پس متخصصان در مورد خودشان چه فکری می‌کنند؟ در مطالعات دانینگ و کروگر، آن‌ها همچنین به افرادی که در انجام وظایف بسیار ماهر بودند (کسانی که در ۲۵ درصد بالای شرکت‌کنندگان قرار داشتند) نیز نگاه کردند.
آن‌ها دریافتند که این شرکت‌کنندگان نسبت به شرکت‌کنندگان در ۲۵ درصد پایین‌تر، دید دقیق‌تری نسبت به عملکرد خود دارند، اما در واقع تمایل داشتند عملکرد خود را نسبت به سایر شرکت‌کنندگان دست کم بگیرند. اگرچه آن‌ها معمولاً حدس می‌زدند که عملکردشان بالاتر از حد متوسط است، اما متوجه نمی‌شدند که چقدر خوب عمل کرده‌اند.
همانطور که در یک ویدئوی TED-Ed توضیح داده شده است، «متخصصان معمولاً از میزان دانش خود آگاه هستند. اما آن‌ها اغلب اشتباه دیگری مرتکب می‌شوند: آن‌ها فرض می‌کنند که همه افراد دیگر نیز دانا هستند.» به عبارت دیگر، متخصصان به دلیل دانش بالایی که دارند، تصور می‌کنند که دیگران هم از سطح مشابهی از دانش برخوردارند و این باعث می‌شود عملکرد خود را کمتر از آنچه که هست ارزیابی کنند.
چگونه بر اثر دانینگ-کروگر غلبه کنیم؟
برای غلبه بر اثر دانینگ-کروگر چه می‌توان کرد؟ یک ویدئوی TED-Ed در مورد اثر دانینگ-کروگر توصیه‌ای ارائه می‌دهد: «به یادگیری ادامه دهید.» در واقع، در یکی از مطالعات مشهور خود، دانینگ و کروگر از برخی از شرکت‌کنندگان خواستند در یک آزمون منطق شرکت کنند و سپس یک جلسه آموزشی کوتاه در مورد استدلال منطقی را به پایان برسانند. پس از آموزش، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا ارزیابی کنند که در آزمون قبلی چگونه عمل کرده‌اند.
محققان دریافتند که آموزش تفاوت ایجاد کرده است. پس از آن، شرکت‌کنندگانی که در ۲۵ درصد پایین‌ترین نمرات قرار گرفتند، تخمین خود را از میزان عملکرد خود در آزمون مقدماتی کاهش دادند. به عبارت دیگر، یک راه برای غلبه بر اثر دانینگ کروگر، یادگیری بیشتر در مورد یک موضوع است. هرچه دانش بیشتری کسب کنید، درک بهتری از محدودیت‌های خود خواهید داشت.
با این حال، هنگام یادگیری بیشتر در مورد یک موضوع، مهم است که اطمینان حاصل کنیم که از سوگیری تأیید اجتناب می‌کنیم، که عبارت است از «تمایل به پذیرش شواهدی که باورهای ما را تأیید می‌کنند و رد شواهدی که با آن‌ها مغایرت دارند». همانطور که دانینگ توضیح می‌دهد، غلبه بر اثر دانینگ-کروگر گاهی اوقات می‌تواند یک فرآیند پیچیده باشد، به خصوص اگر ما را مجبور کند متوجه شویم که قبلاً اطلاعات نادرستی داشته‌ایم.
توصیه او چیست؟ او توضیح می‌دهد که «ترفند این است که وکیل مدافع شیطان خود باشید: در مورد اینکه چگونه نتیجه‌گیری‌های مورد علاقه‌تان ممکن است گمراه‌کننده باشند فکر کنید؛ از خود بپرسید چگونه ممکن است اشتباه کنید، یا چگونه ممکن است اوضاع متفاوت از آنچه انتظار دارید پیش برود.» به عبارت دیگر، همیشه به دنبال دیدگاه‌های مخالف باشید و فرضیات خود را به چالش بکشید.
اثر دانینگ-کروگر نشان می‌دهد که ممکن است همیشه به اندازه‌ای که فکر می‌کنیم، ندانیم. در برخی زمینه‌ها، ممکن است به اندازه کافی در مورد یک موضوع ندانیم تا متوجه شویم که فاقد مهارت هستیم. با این حال، با به چالش کشیدن خود برای یادگیری بیشتر و با خواندن در مورد دیدگاه‌های مخالف، می‌توانیم برای غلبه بر اثر دانینگ-کروگر تلاش کنیم و درک واقع‌بینانه‌تری از دانش و توانایی‌های خود داشته باشیم.
- علوم اجتماعی
