امیل دورکیم: بنیان‌گذار جامعه‌شناسی مدرن و میراث ماندگارش

امیل دورکیم، جامعه‌شناس برجسته فرانسوی، در ۱۵ آوریل ۱۸۵۸ متولد شد. او یکی از بنیان‌گذاران اصلی علم جامعه‌شناسی محسوب می‌شود و نظریاتش همچنان در دنیای امروز مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرند. بیایید نگاهی بیندازیم به اینکه چرا دورکیم و اندیشه‌هایش، با گذشت سال‌ها، همچنان برای جامعه‌شناسان امروزی اهمیت دارند. درک جامعه شناسی دورکیم به ما کمک می کند تا نظریه های دورکیم را در جامعه مدرن بررسی کنیم.

جامعه چگونه کار می‌کند؟ نگاهی به اندیشه‌های دورکیم

دغدغه اصلی امیل دورکیم، به عنوان یک محقق و نظریه‌پرداز، بررسی چگونگی شکل‌گیری و عملکرد جوامع بود. به عبارت دیگر، او به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال بود که چگونه یک جامعه می‌تواند نظم و ثبات خود را حفظ کند. آثار او، از جمله کتاب‌های "تقسیم کار اجتماعی" و "صور بنیانی حیات دینی"، نشان می‌دهند که دورکیم بنیان‌گذار دیدگاه کارکردگرایی در جامعه‌شناسی است. او به شدت به عواملی که جوامع را منسجم نگه می‌دارند، علاقه‌مند بود. این عوامل شامل تجربیات مشترک، دیدگاه‌ها، ارزش‌ها، باورها و رفتارهایی هستند که به افراد این احساس را می‌دهند که بخشی از یک گروه هستند و حفظ این گروه، به نفع همگان است.

در واقع، کانون توجه دورکیم، فرهنگ بود. از این رو، آثار او همچنان در بررسی‌های جامعه‌شناسان از فرهنگ، بسیار مهم و مرتبط هستند. ما از مشارکت‌های او برای درک عواملی که ما را متحد می‌کنند و همچنین، برای فهم چیزهایی که ما را از هم جدا می‌کنند و نحوه برخورد (یا عدم برخورد) با این اختلافات، بهره می‌بریم. نظریه های دورکیم ابزاری ارزشمند برای تحلیل انسجام و گسست اجتماعی هستند و به ما کمک می کنند تا جامعه شناسی دورکیم را بهتر درک کنیم.

همبستگی اجتماعی و وجدان جمعی از منظر دورکیم

دورکیم، انسجام و پیوند ما حول یک فرهنگ مشترک را "همبستگی" می‌نامید. او در تحقیقات خود دریافت که این همبستگی از طریق ترکیبی از قوانین، هنجارها، نقش‌ها و وجود "وجدان جمعی" حاصل می‌شود. "وجدان جمعی" به نحوه تفکر مشترک ما با توجه به فرهنگ مشترکمان اشاره دارد و همچنین از طریق مشارکت جمعی در آیین‌هایی که ارزش‌های مشترک، وابستگی گروهی و منافع مشترکمان را به ما یادآوری می‌کنند، تقویت می‌شود. درک همبستگی اجتماعی برای فهم نظریه های دورکیم بسیار مهم است.

اما چگونه این نظریه همبستگی، که در اواخر قرن نوزدهم تدوین شد، امروزه مرتبط است؟ یکی از زیرشاخه‌هایی که این نظریه در آن همچنان برجسته است، جامعه‌شناسی مصرف است. برای مثال، در بررسی این که چرا مردم اغلب خریدهایی انجام می‌دهند و از اعتبار به گونه‌ای استفاده می‌کنند که با منافع اقتصادی خودشان در تضاد است، بسیاری از جامعه‌شناسان از مفاهیم دورکیم استفاده می‌کنند تا نقش مهمی را که آیین‌های مصرف‌گرایانه در زندگی و روابط ما ایفا می‌کنند، برجسته سازند. این آیین‌ها شامل مواردی مانند هدیه دادن در کریسمس و روز ولنتاین، یا ایستادن در صف برای اینکه از اولین صاحبان یک محصول جدید باشیم، می‌شود. جامعه شناسی دورکیم به ما نشان می دهد که چگونه فرهنگ مصرفی بر تصمیمات ما تاثیر می گذارد.

سایر جامعه‌شناسان به تعریف دورکیم از وجدان جمعی تکیه می‌کنند تا بررسی کنند که چگونه باورها و رفتارهای خاص در طول زمان تداوم می‌یابند و چگونه با چیزهایی مانند سیاست و سیاست‌گذاری عمومی مرتبط می‌شوند. وجدان جمعی - یک پدیده فرهنگی مبتنی بر ارزش‌ها و باورهای مشترک - به توضیح این موضوع کمک می‌کند که چرا بسیاری از سیاستمداران بر اساس ارزش‌هایی که ادعا می‌کنند از آن‌ها حمایت می‌کنند، انتخاب می‌شوند، نه بر اساس سابقه واقعی آن‌ها به عنوان قانون‌گذار.

خطرات آنومی: وقتی جامعه انسجام خود را از دست می‌دهد

امروزه، آثار دورکیم برای جامعه‌شناسانی که از مفهوم آنومی او برای مطالعه چگونگی ظهور خشونت - چه نسبت به خود و چه نسبت به دیگران - در بحبوحه تغییرات اجتماعی استفاده می‌کنند، بسیار مفید است. این مفهوم به این اشاره دارد که چگونه تغییرات اجتماعی، یا ادراک آن، می‌تواند باعث شود فرد با توجه به تغییرات هنجارها، ارزش‌ها و انتظارات، احساس کند که از جامعه جدا شده است و این امر می‌تواند باعث هرج و مرج روانی و مادی شود. در همین راستا، میراث دورکیم همچنین به توضیح این موضوع کمک می‌کند که چرا برهم زدن هنجارها و روال‌های روزمره با اعتراض، راهی مهم برای افزایش آگاهی از مسائل و ایجاد جنبش حول آن‌ها است. مفهوم آنومی دورکیم به ما کمک می کند تا تاثیرات منفی تغییرات اجتماعی بر افراد را درک کنیم.

راه‌های بیشتری وجود دارد که آثار دورکیم همچنان برای جامعه‌شناسان امروزی مهم، مرتبط و مفید است. شما می‌توانید با مطالعه آثار او و با پرسیدن از جامعه‌شناسان در مورد اینکه چگونه به مشارکت‌های او تکیه می‌کنند، در این مورد بیشتر بیاموزید. درک عمیق تر جامعه شناسی دورکیم نیازمند مطالعه دقیق آثار او و بررسی کاربردهای آن در دنیای امروز است.