تگرگ چیست؟ چگونه تشکیل میشود؟ چرا در تابستان رخ میدهد؟

تگرگ، نوعی از بارش است که به صورت تکههای یخ از آسمان فرو میبارد. اندازه این تکهها میتواند بسیار متنوع باشد؛ از قطعات ریز به اندازه نخود فرنگی گرفته تا تگرگهای عظیمالجثه به اندازه یک گریپفروت. تشکیل تگرگ معمولاً با رعد و برقهای شدید همراه است و میتواند هشداری برای توجه به شرایط آب و هوایی منطقه شما باشد. در این شرایط، احتمال وقوع صاعقه، بارانهای سیلآسا و حتی توفان نیز وجود دارد.
وقوع تگرگ به طور معمول، ارتباط مستقیمی با فصل زمستان ندارد؛ بلکه بیشتر در فصول گرمتر مانند بهار و تابستان رخ میدهد. علت این امر، وجود رطوبت و انرژی گرمایی بیشتر در این فصول است که شرایط لازم برای تشکیل ابرهای بارانزا و در نتیجه، تگرگ را فراهم میکند. بنابراین، اگرچه تگرگ از جنس یخ است، اما پدیدهای گرمایی محسوب میشود.
تگرگ، میهمان ناخوانده تابستان، نه زمستان!
با وجود اینکه تگرگ از یخ تشکیل شده، اما پدیدهای زمستانی نیست. بسیاری تصور میکنند که تگرگ مختص هوای سرد است، در حالی که این پدیده جوی بیشتر در فصول گرم سال رخ میدهد. رعد و برقهایی که باعث ایجاد تگرگ میشوند، در هر زمانی از سال و در هر ساعتی از شبانهروز ممکن است اتفاق بیفتند، اما احتمال وقوع آنها در بهار و تابستان، به ویژه از اردیبهشت تا مرداد، بیشتر است.
وقوع تگرگ در طول سال ممکن است، اما مخربترین رویدادهای تگرگی معمولاً در اوج تابستان رخ میدهند. این مسئله منطقی به نظر میرسد، زیرا مخربترین رعد و برقها زمانی اتفاق میافتند که گرمای فراوانی در جو وجود داشته باشد تا سوخت لازم برای توسعه آنها را فراهم کند. گرمای بیشتر، انرژی بیشتری را برای ایجاد ابرهای بزرگتر و قویتر در دسترس قرار میدهد که میتوانند تگرگهای بزرگتری تولید کنند.
به طور معمول، بارش تگرگ در یک منطقه محدود رخ میدهد و در عرض چند دقیقه به پایان میرسد. با این حال، مواردی نیز وجود داشته که طوفان تگرگ برای چندین دقیقه در یک منطقه باقی مانده و باعث شده که چند سانتیمتر یخ سطح زمین را بپوشاند. این پدیده میتواند خسارات زیادی به کشاورزی، خودروها و ساختمانها وارد کند.
تگرگ چگونه در ارتفاعات و در دل ابرهای سرد شکل میگیرد؟
شاید بپرسید اگر تگرگ پدیدهای تابستانی است، پس چگونه دمای هوا به اندازه کافی سرد میشود تا یخ تشکیل شود؟ پاسخ در ارتفاعات بالای ابرها نهفته است.
دانههای تگرگ در داخل ابرهای کومولونیمبوس (بارانزا) شکل میگیرند که ارتفاع آنها میتواند تا 50,000 فوت (حدود 15 کیلومتر) برسد. در حالی که بخشهای پایینتر این ابرها حاوی هوای گرم هستند، دمای هوا در قسمتهای بالایی آنها به زیر صفر درجه سانتیگراد میرسد.
جریانهای هوای قوی (updrafts) در داخل این سیستمهای طوفانی، قطرات باران را به سرعت به سمت مناطق فوقالعاده سرد (زیر صفر) میبرند و باعث میشوند که آنها به کریستالهای یخ تبدیل شوند. سپس، این ذرات یخ توسط جریانهای هوای پایینسو (downdrafts) به سمت سطوح پایینتر ابر منتقل میشوند، جایی که کمی ذوب شده و قطرات آب بیشتری را جذب میکنند. سپس، دوباره به سمت بالا و به مناطق بسیار سردتر هدایت میشوند.
این چرخه میتواند بارها تکرار شود. با هر بار حرکت به سمت بالا و پایین از سطح انجماد، یک لایه جدید از یخ به قطره یخزده اضافه میشود تا اینکه در نهایت آنقدر سنگین شود که جریان هوا دیگر نتواند آن را بلند کند. (اگر یک دانه تگرگ را از وسط نصف کنید، لایههای متحدالمرکز متناوبی را در داخل آن مشاهده خواهید کرد که شبیه حلقههای درخت هستند.) پس از این اتفاق، دانه تگرگ از ابر خارج شده و به سمت زمین سقوط میکند. هر چه جریان هوا قویتر باشد، دانه تگرگ سنگینتری را میتواند حمل کند و هر چه یک دانه تگرگ بیشتر در فرآیند انجماد بچرخد، بزرگتر میشود.
اندازه و سرعت تگرگ: مقایسهای ملموس
اندازه تگرگ معمولاً بر اساس قطر آن اندازهگیری میشود. اما اگر در تخمین اندازهها مهارت نداشته باشید یا نتوانید یک دانه تگرگ را از وسط نصف کنید، تخمین اندازه آن با مقایسه با اشیاء روزمره آسانتر است.
تا به امروز، بزرگترین دانه تگرگ ثبت شده در ایالات متحده، در تاریخ 23 ژوئیه 2010 در ویوین، داکوتای جنوبی سقوط کرد. قطر آن 20 سانتیمتر، دور آن 46 سانتیمتر و وزن آن 880 گرم بود.
خسارات ناشی از تگرگ: وقتی آسمان میبارد و ویران میکند
سرعت سقوط تگرگ بسته به شکل و اندازه آن متفاوت است. بزرگترین و سنگینترین دانههای تگرگ میتوانند با سرعت بیش از 160 کیلومتر در ساعت سقوط کنند. با توجه به سطح سخت و سرعت بالای سقوط، تگرگ میتواند خسارات گستردهای ایجاد کند. به طور متوسط، سالانه بیش از 1 میلیارد دلار خسارت به محصولات کشاورزی و اموال تنها در ایالات متحده وارد میشود. آسیبپذیرترین اشیاء در برابر آسیب تگرگ شامل خودروها و سقفها هستند.
یکی از پرهزینهترین رویدادهای تگرگی در تاریخ اخیر آب و هوا، در ژوئن 2012 رخ داد، زمانی که طوفانهای شدید از روی کوههای راکی و جنوب غربی ایالات متحده عبور کردند و بیش از 1 میلیارد دلار خسارت در ایالت کلرادو به بار آوردند. این واقعه نشان میدهد که تغییرات اقلیمی و افزایش شدت طوفانها، خطر وقوع چنین خساراتی را در آینده افزایش میدهد.
10 شهر در آمریکا که بیشترین احتمال بارش تگرگ را دارند
در ایالات متحده، برخی شهرها به دلیل شرایط آب و هوایی خاص خود، بیشتر از سایر مناطق در معرض خطر بارش تگرگ قرار دارند. در اینجا لیستی از 10 شهر برتر در آمریکا که بیشترین احتمال وقوع تگرگ را دارند، آورده شده است:
- آماريلو، تگزاس
- ويچيتا، كانزاس
- تولسا، اوكلاهما
- اوكلاهما سيتی، اوكلاهما
- ميدوست سيتی، اوكلاهما
- آرورا، كلرادو
- كلرادو اسپرينگز، كلرادو
- كانزاس سيتی، كانزاس
- فورت ورث، تگزاس
- دنور، كلرادو