واکنش ابتدایی چیست؟ تعریفی جامع + مثال‌ها
واکنش ابتدایی چیست؟
واکنش ابتدایی، یک واکنش شیمیایی است که در آن مواد اولیه (واکنش‌دهنده‌ها) مستقیماً و در یک مرحله، بدون تشکیل مواد واسط، به محصول تبدیل می‌شوند. این واکنش‌ها با یک حالت گذار منفرد مشخص می‌شوند.
نکات کلیدی:
- واکنش ابتدایی، واکنشی است که در آن واکنش‌دهنده‌ها مستقیماً به محصولات تبدیل می‌شوند.
- بر خلاف واکنش‌های پیچیده، در واکنش‌های ابتدایی ماده واسطی تشکیل نمی‌شود.
- نمونه‌هایی از واکنش‌های ابتدایی شامل ایزومریزاسیون سیس-ترانس، تجزیه حرارتی و جانشینی هسته‌دوستی هستند.
مثال‌هایی از واکنش‌های ابتدایی
انواع واکنش‌های ابتدایی شامل موارد زیر است:
واکنش تک‌مولکولی
در این نوع واکنش، یک مولکول خود به خود بازآرایی می‌کند و یک یا چند محصول را تشکیل می‌دهد.
A → محصولات
مثال‌ها: واپاشی رادیواکتیو، ایزومریزاسیون سیس-ترانس، راسمیک شدن، باز شدن حلقه، تجزیه حرارتی
واکنش دومولکولی
در این نوع واکنش، دو ذره با هم برخورد می‌کنند و یک یا چند محصول را تشکیل می‌دهند. واکنش‌های دومولکولی معمولاً واکنش‌های درجه دوم هستند، به این معنی که سرعت واکنش به غلظت هر دو ماده واکنش‌دهنده بستگی دارد. این نوع واکنش در شیمی آلی بسیار رایج است.
A + A → محصولات
A + B → محصولات
مثال: جانشینی هسته‌دوستی
واکنش سه‌مولکولی
در این نوع واکنش، سه ذره به طور همزمان با هم برخورد کرده و واکنش می‌دهند. واکنش‌های سه‌مولکولی نادر هستند، زیرا احتمال برخورد همزمان سه واکنش‌دهنده در شرایط مناسب برای وقوع واکنش شیمیایی بسیار کم است. این نوع واکنش با الگوهای زیر مشخص می‌شود:
A + A + A → محصولات
A + A + B → محصولات
A + B + C → محصولات
- شیمی
- علم
