جمعیت کوبا چقدر است؟
کوبا، بزرگترین جزیره در منطقه کارائیب، جمعیتی بالغ بر ۱۱.۲ میلیون نفر دارد. در حالی که نرخ رشد جمعیت این کشور در بازه زمانی ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ بیش از ۱۰ درصد بود، اما پس از آن به طور قابل توجهی کاهش یافت.
در سال ۱۹۹۴، این نرخ به حدود ۲ تا ۴ درصد در سال رسید و در هزاره جدید، شاهد نرخ رشد منفی جمعیت در کوبا هستیم. آخرین آمار منتشر شده توسط دولت کوبا در سال ۲۰۱۸، نشان دهنده نرخ رشد منفی ۱- درصد است.
نکات کلیدی در مورد جمعیت کوبا:
- کوبا دارای ۱۱.۲ میلیون نفر جمعیت و نرخ رشد منفی است.
- جمعیت کوبا پیرترین جمعیت در قاره آمریکا محسوب می‌شود، به طوری که بیش از ۲۰ درصد از جمعیت بالای ۶۰ سال سن دارند.
- آخرین سرشماری نژادی کوبا، ترکیب جمعیتی را به این صورت نشان می‌دهد: ۶۴.۱٪ سفیدپوست، ۲۶.۶٪ مولاتو (نژاد مختلط) و ۹.۳٪ سیاه‌پوست. با این حال، بسیاری از محققان معتقدند که این آمار، جمعیت غیرسفیدپوست کوبا را کمتر از مقدار واقعی نشان می‌دهد.
ترکیب جمعیتی کوبا: جنسیت و سن
ساختار جنسیتی جمعیت کوبا نسبتاً متعادل است. در سال ۲۰۱۸، حدود ۵.۵۸ میلیون نفر مرد و ۵.۶۳ میلیون نفر زن در این کشور زندگی می‌کردند و این نسبت جنسیتی در طول ۶۰ سال گذشته نسبتاً ثابت بوده است.
از نظر سنی، کوبا پیرترین کشور در قاره آمریکا محسوب می‌شود. بیش از ۲۰ درصد از جمعیت بالای ۶۰ سال سن دارند و میانگین سنی جمعیت ۴۲ سال است. این وضعیت ناشی از عوامل مختلفی است، از جمله:
- امید به زندگی بالا (به لطف سیستم بهداشت و درمان همگانی مشهور کوبا)
- نرخ پایین زاد و ولد (مرتبط با این واقعیت که برخلاف بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، سقط جنین در کوبا از دیرباز قانونی بوده و انگ اجتماعی ندارد)
- مهاجرت نسل‌های جوان‌تر به دلیل فرار از اقتصاد راکد
نرخ زاد و ولد کوبا در سال ۱۹۶۶ بیش از ۳۳ تولد زنده در هر ۱۰۰۰ نفر بود، اما در سال ۲۰۱۸ به کمی بیش از ۱۰ تولد در هر ۱۰۰۰ نفر کاهش یافت.
جنجال بر سر آمار جمعیتی نژادی در کوبا
ترکیب نژادی در کوبا موضوعی بحث‌برانگیز است. بسیاری از محققان بر این باورند که دولت تمایل داشته است تا جمعیت غیرسفیدپوست کوبا، هم کسانی که خود را سیاه‌پوست و هم کسانی که خود را "مولاتو" (نژاد مختلط) می‌دانند را کمتر از مقدار واقعی نشان دهد. برخلاف ایالات متحده، که دارای تاریخچه دسته‌بندی‌های نژادی دودویی (قانون "یک قطره خون") است که به اواخر قرن نوزدهم بازمی‌گردد، کوبا از سال ۱۸۹۹ یک دسته سرشماری جداگانه برای افراد با نژاد مختلط داشته است. آخرین سرشماری سال ۲۰۱۲ ارقام زیر را ارائه کرد: ۶۴.۱٪ سفیدپوست، ۲۶.۶٪ مولاتو و ۹.۳٪ سیاه‌پوست.
این ارقام ممکن است به دلایل متعددی نمایانگر دقیق جمعیت نباشند. اولاً، این اعداد بستگی به این دارد که چه کسی هویت نژادی را تعیین می‌کند (پرسشگر سرشماری یا خود فرد). ثانیاً، در آمریکای لاتین، حتی زمانی که افراد خوداظهاری می‌کنند، اغلب از نظر آماری خود را "سفیدتر" نشان می‌دهند. به عبارت دیگر، افرادی که می‌توانند مولاتو در نظر گرفته شوند، ممکن است خود را سفیدپوست معرفی کنند و افراد با پوست تیره ممکن است خود را به جای سیاه‌پوست، مولاتو معرفی کنند.
در کوبا، داده‌های مربوط به نژاد اغلب منتشر نشده است. برای مثال، لیساندرو پرز، محقق کوبایی، اشاره می‌کند که اگرچه داده‌های نژادی در سرشماری سال ۱۹۸۱ جمع‌آوری شد، اما نتایج هرگز منتشر نشد: "استدلال شد که قلم نژادی جدول‌بندی نشد، زیرا پس از انجام سرشماری تصمیم گرفته شد که سؤالات مربوط به نژاد در یک جامعه سوسیالیستی مرتبط نیست." در واقع، فیدل کاسترو در اوایل دهه ۱۹۶۰ به طور مشهور اعلام کرد که توزیع مجدد سوسیالیستی ثروت، نژادپرستی را حل کرده است و اساساً هرگونه بحث در مورد این موضوع را متوقف کرد.
بسیاری از محققان در مورد دقت دو سرشماری گذشته در کوبا (۲۰۰۲ و ۲۰۱۲) تردید دارند. در سرشماری سال ۱۹۸۱، این ارقام ۶۶٪ سفیدپوست، ۲۲٪ مستیزو و ۱۲٪ سیاه‌پوست بود. ثابت ماندن درصد افراد سفیدپوست از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۲ (از ۶۶٪ به ۶۴٪) با توجه به این واقعیت که بیشتر تبعیدیان کوبایی به ایالات متحده از سال ۱۹۵۹ سفیدپوست بوده‌اند، مشکوک به نظر می‌رسد. به عبارت دیگر، کوبا اکنون باید (و از نظر بیشتر مردم) از نظر جمعیتی کشوری "سیاه‌تر" باشد. با این وجود، به نظر نمی‌رسد که آمار سرشماری این واقعیت را منعکس کند.
مناطق و مهاجرت داخلی در کوبا
از نظر تقسیم بندی شهری-روستایی، ۷۷ درصد از مردم کوبا در مناطق شهری زندگی می کنند. بیش از دو میلیون نفر، یا ۱۹ درصد از جمعیت این جزیره، در استان لا هاوانا، که شامل پایتخت و شهرداری های همجوار است، سکونت دارند. دومین استان بزرگ، سانتیاگو د کوبا در جنوب شرقی جزیره است که جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر دارد.
از دهه ۱۹۹۰ و آغاز "دوره ویژه" - دوره بحران اقتصادی ناشی از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، که اقتصاد کوبا با از دست دادن شریک تجاری و حامی اقتصادی اصلی خود حدود ۴۰ درصد کوچک شد - مهاجرت گسترده ای از شرق کوبا به غرب، به ویژه به هاوانا، صورت گرفته است.
از سال ۲۰۱۴، تمام استان های غربی به جز پینار دل ریو روستایی، مهاجرت ورودی را تجربه کرده اند، در حالی که استان های مرکزی کوبا مهاجرت خروجی متوسط و استان های شرقی مهاجرت خروجی قابل توجهی را نشان داده اند. استان گوانتانامو در شرقی ترین نقطه کشور، بیشترین کاهش جمعیت را در سال ۲۰۱۸ نشان داد: ۱۸۹۰ نفر به این استان نقل مکان کردند و ۶۳۰۹ مهاجر این استان را ترک کردند.
یکی دیگر از مسائل مهم در کوبا، مهاجرت به خارج از کشور، به ویژه به ایالات متحده است. از زمان انقلاب کوبا، چندین موج تبعید از این جزیره وجود داشته است. سال ۱۹۸۰ با خروج بیش از ۱۴۰۰۰۰ کوبایی از جزیره، بزرگترین مهاجرت خروجی را شاهد بود، که بیشتر آنها در جریان مهاجرت ماریل صورت گرفت.
وضعیت اجتماعی-اقتصادی در کوبا
دولت کوبا داده‌های اجتماعی-اقتصادی مربوط به سرشماری را منتشر نمی‌کند، عمدتاً به این دلیل که ادعا می‌کند با موفقیت ثروت را در بین مردم توزیع کرده است. با این وجود، از زمان "دوره ویژه"، زمانی که کوبا درهای خود را به روی گردشگری و سرمایه‌گذاری خارجی باز کرد، نابرابری درآمدی افزایش یافته است. اقلیتی از کوبایی‌ها (بیشتر در هاوانا) توانسته‌اند از ارزهای خارجی (که در کوبا به عنوان "CUC" شناخته می‌شود و تقریباً معادل دلار آمریکا است، منهای درصدی که توسط دولت دریافت می‌شود) که گردشگری از دهه ۱۹۹۰ به ارمغان آورده است، بهره‌مند شوند. اکثر این کوبایی‌ها سفیدپوست هستند و توانسته‌اند با منابع ارسالی از سوی بستگان خود در ایالات متحده، کسب‌وکارهای توریستی (اقامتگاه‌های بوم‌گردی و پالادارها، رستوران‌های خصوصی) راه‌اندازی کنند. در همین حال، دستمزدهای دولتی برای دهه‌ها ثابت مانده است.
یک مطالعه مستقل در سال ۲۰۱۹ در مورد افزایش نابرابری درآمدی در کوبا بیان می‌کند: "در حالی که تقریباً سه چهارم پاسخ‌دهندگان درآمد سالانه کمتر از ۳۰۰۰ CUC گزارش می‌کنند، ۱۲ درصد بین ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ CUC و ۱۴ درصد درآمدی بالاتر از ۵۰۰۰ CUC و تا ۱۰۰۰۰۰ CUC در سال گزارش می‌کنند." علاوه بر این، ۹۵ درصد از کوبایی‌های آفریقایی‌تبار کمتر از ۳۰۰۰ CUC درآمد دارند که نشان‌دهنده ارتباط بین طبقه و نژاد در کوبا است.
