لاما: غول پشمالوی آند | هر آنچه باید درباره این حیوان باربر بدانید
لاما (با نام علمی Lama glama) پستانداری بزرگ و پشمالو است که هزاران سال پیش در آمریکای جنوبی اهلی شد. از لاما به عنوان حیوان باربر، منبع گوشت و پشم استفاده می‌شد. لاماها با اینکه با شترها نسبت دارند، کوهان ندارند و از خویشاوندان نزدیک آلپاکاها، ویکونیاها و گواناکوها به شمار می‌روند. به این گروه از حیوانات که شامل لاما، آلپاکا، گواناکو و ویکونیا می‌شوند، "لاموئید" نیز گفته می‌شود.
دانستنی‌های سریع درباره لاما
- نام علمی: Lama glama
- نام رایج: لاما
- گروه اصلی جانوری: پستاندار
- قد: ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر
- وزن: ۱۳۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم
- طول عمر: ۱۵ تا ۲۵ سال
- رژیم غذایی: گیاهخوار
- زیستگاه: رشته‌کوه‌های آند در آمریکای جنوبی
- جمعیت: میلیون‌ها
- وضعیت بقا: ارزیابی نشده (حیوان اهلی)
ویژگی‌های ظاهری لاما
لاماها و سایر لَموئیدها دارای سم‌های شکافته، دم‌های کوتاه و گردن‌های بلند هستند. گوش‌های لاما بلند و به شکل موز بوده و لب بالایی آنها شکافته است. لاماها در بزرگسالی دندان‌های نیش و پیشین اصلاح‌شده‌ای دارند که به آنها "دندان‌های جنگی" یا "نیش" می‌گویند. معمولاً این دندان‌ها در نرهای بالغ جدا می‌شوند، زیرا می‌توانند در هنگام مبارزه برای سلطه به دیگر نرها آسیب بزنند.
لاماها در رنگ‌های مختلفی از جمله سفید، سیاه، قهوه‌ای، خاکی، خاکستری و ابلق یافت می‌شوند. پوشش پشم آنها می‌تواند کوتاه (Ccara) یا متوسط (Curaca) باشد. قد لاماها در حالت بالغ بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر و وزن آنها بین ۱۳۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم است.
زیستگاه و پراکندگی لاما
لاماها حدود ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ سال پیش در پرو از گواناکوهای وحشی اهلی شدند. جالب است بدانید که اصل این حیوانات به آمریکای شمالی برمی‌گردد و پس از عصر یخبندان به آمریکای جنوبی مهاجرت کردند.
امروزه لاماها در سراسر جهان پرورش داده می‌شوند و میلیون‌ها لاما در قاره آمریکا، اروپا و استرالیا زندگی می‌کنند.
رژیم غذایی لاما
لاماها گیاهخوار هستند و از انواع مختلف گیاهان تغذیه می‌کنند. به طور معمول، آنها ذرت، یونجه و علف می‌خورند. اگرچه لاماها مانند گوسفند و گاو غذا را برمی‌گردانند و دوباره می‌جوند، اما معده آنها سه قسمتی است و جزو نشخوارکنندگان محسوب نمی‌شوند. لاماها روده بزرگ بسیار بلندی دارند که به آنها اجازه می‌دهد گیاهان غنی از سلولز را هضم کنند و همچنین با آب بسیار کمتری نسبت به اکثر پستانداران زنده بمانند.
رفتار لاماها
لاماها حیواناتی گله‌ای هستند. به جز در موارد اختلاف بر سر سلطه، معمولاً گاز نمی‌گیرند. آنها برای تعیین جایگاه اجتماعی و دفاع از خود در برابر شکارچیان، تف می‌کنند، کشتی می‌گیرند و لگد می‌زنند.
لاماها باهوش هستند و به راحتی با افسار آموزش می‌بینند. آنها می‌توانند بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از وزن خود را برای مسافتی بین ۸ تا ۱۳ کیلومتر حمل کنند.
تولیدمثل و فرزندان لاما
برخلاف بیشتر حیوانات بزرگ، لاماها القایی تخمک‌گذار هستند. به این معنی که آنها در نتیجه جفت‌گیری تخمک‌گذاری می‌کنند، نه در اثر ورود به دوره فحلی یا "گرما". لاماها در حالت درازکش جفت‌گیری می‌کنند. دوره بارداری ۳۵۰ روز (۱۱.۵ ماه) طول می‌کشد و منجر به تولد یک نوزاد می‌شود که به آن "کریا" می‌گویند. کریاها ظرف یک ساعت پس از تولد می‌ایستند، راه می‌روند و شیر می‌خورند. زبان لاماها برای خشک کردن نوزاد کافی نیست، بنابراین لاماها تکامل یافته‌اند تا در ساعات گرم روز زایمان کنند.
لاماهای ماده در یک سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند. نرها دیرتر، حدود سه سالگی بالغ می‌شوند. لاماها معمولاً ۱۵ تا ۲۵ سال عمر می‌کنند، اما برخی تا ۳۰ سال هم زندگی می‌کنند.
یک شتر یک‌کوهانه نر و لاما ماده می‌توانند یک دورگه به نام "کاما" تولید کنند. به دلیل تفاوت اندازه بین شترها و لاماها، کاماها فقط از طریق تلقیح مصنوعی به وجود می‌آیند.
وضعیت بقا
از آنجایی که لاماها حیوانات اهلی هستند، وضعیت بقا ندارند. جد وحشی لاما، یعنی گواناکو (Lama guanicoe)، توسط IUCN به عنوان "کمترین نگرانی" طبقه‌بندی شده است. بیش از یک میلیون گواناکو وجود دارد و جمعیت آنها در حال افزایش است.
لاماها و انسان‌ها
در فرهنگ‌های پیش از اینکا و اینکا، لاماها به عنوان حیوانات باربر، برای گوشت و برای الیاف استفاده می‌شدند. پشم آنها نرم، گرم و فاقد لانولین است. کود لاما یک کود مهم بود. در جوامع امروزی، لاماها هنوز به همین دلایل پرورش داده می‌شوند، به علاوه اینکه آنها حیوانات نگهبان ارزشمندی برای گوسفند و بز هستند. لاماها با دام‌ها پیوند برقرار می‌کنند و به محافظت از بره‌ها در برابر کایوت‌ها، سگ‌های وحشی و سایر شکارچیان کمک می‌کنند.
چگونه لاماها را از آلپاکاها تشخیص دهیم؟
در حالی که لاماها و آلپاکاها هر دو ممکن است تحت عنوان "لاما" دسته‌بندی شوند، اما گونه‌های جداگانه از شترسانان هستند. لاماها بزرگتر از آلپاکاها هستند و در رنگ‌های متنوع‌تری یافت می‌شوند. صورت لاما کشیده‌تر است و گوش‌هایش بزرگتر و به شکل موز هستند. آلپاکاها صورت‌های پهن‌تری دارند و گوش‌هایشان کوچکتر و راست است.
