شستشوی اصولی ظروف شیشه ای آزمایشگاهی
- برای شستشوی ظروف شیشه ای آزمایشگاهی از مواد شوینده مخصوص آزمایشگاه مانند Liquinox استفاده کنید و از شوینده های معمولی ظرفشویی پرهیز کنید.
- پس از استفاده از حلال مناسب برای تمیز کردن ظروف شیشه ای، آن ها را با آب دیونیزه آبکشی کنید تا کاملاً تمیز شوند.
- ظروف شیشه ای را در معرض هوا خشک کنید تا از آلودگی با حوله یا هوای فشرده جلوگیری شود، مگر اینکه نیاز باشد سریعاً خشک شوند.
شستشوی ظروف شیشه ای آزمایشگاهی به سادگی شستن ظروف معمولی نیست. در اینجا نحوه شستن ظروف شیشه ای آزمایشگاهی را آموزش می‌دهیم تا محلول شیمیایی یا آزمایش‌های شما خراب نشوند.
اصول اولیه شستشوی ظروف شیشه ای آزمایشگاهی
به طور کلی، تمیز کردن ظروف شیشه ای بلافاصله پس از استفاده آسان تر است. در صورت نیاز به استفاده از مواد شوینده، بهتر است از شوینده های مخصوص ظروف آزمایشگاهی مانند Liquinox یا Alconox استفاده شود. این شوینده ها نسبت به شوینده های خانگی ارجحیت دارند، زیرا فاقد ترکیباتی هستند که می‌توانند در نتایج آزمایش تداخل ایجاد کنند.
غالباً، استفاده از مواد شوینده و آب شیر لوله کشی نه تنها ضروری نیست، بلکه نامطلوب هم هست. در بسیاری از موارد، می توانید ابتدا ظرف شیشه ای را با حلال مناسب شستشو دهید، سپس با دو بار شستشو با آب مقطر و در نهایت با آب دیونیزه، فرایند تمیز کردن را به پایان برسانید. استفاده از آب دیونیزه در مرحله پایانی، تضمین می کند که هیچ گونه یون یا ماده معدنی در ظرف باقی نمانده و نتایج آزمایش تحت تأثیر قرار نخواهند گرفت.
شستشوی مواد شیمیایی رایج از ظروف آزمایشگاهی
- محلول های محلول در آب (مانند محلول های سدیم کلرید یا ساکارز): سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی کنید، سپس ظرف را کنار بگذارید.
- محلول های نامحلول در آب (مانند محلول های هگزان یا کلروفرم): دو تا سه بار با اتانول یا استون آبکشی کنید، سپس سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی کنید و ظرف را کنار بگذارید. در برخی موارد، حلال های دیگری ممکن است برای آبکشی اولیه مورد نیاز باشند.
- اسیدهای قوی (مانند HCl یا H2SO4 غلیظ): در زیر هود شیمیایی، با احتیاط و با حجم زیادی از آب شیر، ظرف را آبکشی کنید. سپس سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی کنید و ظرف را کنار بگذارید.
- بازهای قوی (مانند NaOH 6M یا NH4OH غلیظ): در زیر هود شیمیایی، با احتیاط و با حجم زیادی از آب شیر، ظرف را آبکشی کنید. سپس سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی کنید و ظرف را کنار بگذارید.
- اسیدهای ضعیف (مانند محلول های اسید استیک یا رقت های اسیدهای قوی مانند HCl یا H2SO4 0.1M یا 1M): قبل از کنار گذاشتن ظرف، سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی کنید.
- بازهای ضعیف (مانند NaOH و NH4OH 0.1M و 1M): ابتدا به طور کامل با آب شیر آبکشی کنید تا باز از بین برود، سپس سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی کنید و ظرف را کنار بگذارید.
شستشوی ظروف شیشه ای خاص آزمایشگاهی
ظروف شیشه ای مورد استفاده در شیمی آلی
ظروف شیشه ای را با حلال مناسب آبکشی کنید. برای محتویات محلول در آب، از آب دیونیزه استفاده کنید. برای محتویات محلول در اتانول، از اتانول استفاده کنید، سپس با آب دیونیزه آبکشی کنید. در صورت نیاز، با حلال های دیگر نیز آبکشی کنید، پس از آن با اتانول و در نهایت با آب دیونیزه آبکشی نمایید. اگر ظروف شیشه ای نیاز به سابیدن دارند، با استفاده از یک برس و آب گرم و صابون آن ها را بسابید، به طور کامل با آب شیر آبکشی کنید و سپس با آب دیونیزه آبکشی نمایید.
بورت ها
با آب گرم و صابون بشویید، به طور کامل با آب شیر آبکشی کنید، سپس سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی نمایید. اطمینان حاصل کنید که آبکشی نهایی به طور کامل از روی شیشه جریان یابد. بورت ها باید به طور کامل تمیز باشند تا بتوان از آنها برای کارهای آزمایشگاهی کمی استفاده کرد.
پیپت ها و بالن های حجمی
در برخی موارد، ممکن است لازم باشد ظروف شیشه ای را یک شب در آب و صابون خیس کنید. پیپت ها و بالن های حجمی را با آب گرم و صابون تمیز کنید. ممکن است ظروف شیشه ای نیاز به سابیدن با برس داشته باشند. با آب شیر آبکشی کنید و سپس سه تا چهار بار با آب دیونیزه آبکشی نمایید.
خشک کردن یا عدم خشک کردن ظروف شیشه ای
خشک کردن ظروف شیشه ای با دستمال کاغذی یا هوای فشرده توصیه نمی شود، زیرا ممکن است الیاف یا ناخالصی هایی وارد محلول شود که آن را آلوده کند. معمولاً می توانید اجازه دهید ظروف شیشه ای روی قفسه در معرض هوا خشک شوند. در غیر این صورت، اگر می خواهید آب به ظروف شیشه ای اضافه کنید، باقی ماندن رطوبت در آن مشکلی ندارد (مگر اینکه بر غلظت محلول نهایی تأثیر بگذارد.) اگر حلال مورد استفاده اتر است، می توانید ظروف شیشه ای را با اتانول یا استون آبکشی کنید تا آب از بین برود، سپس با محلول نهایی آبکشی کنید تا الکل یا استون نیز حذف شود.
آبکشی با معرف
اگر وجود آب بر غلظت محلول نهایی تأثیر می گذارد، ظروف شیشه ای را سه بار با همان محلول آبکشی کنید.
خشک کردن ظروف شیشه ای
اگر ظروف شیشه ای باید بلافاصله پس از شستشو استفاده شوند و حتماً باید خشک باشند، آنها را دو تا سه بار با استون آبکشی کنید. این کار هر گونه آب باقی مانده را از بین می برد و به سرعت تبخیر می شود. در حالی که دمیدن هوا به داخل ظروف شیشه ای برای خشک کردن ایده خوبی نیست، اما گاهی اوقات می توانید از خلاء برای تبخیر حلال استفاده کنید.
نکات تکمیلی در شستشوی ظروف آزمایشگاهی
- درپوش ها و شیرهای ظروف شیشه ای را زمانی که از آنها استفاده نمی کنید، بردارید. در غیر این صورت، ممکن است در جای خود "گیر" کنند.
- می توانید اتصالات شیشه ای سمباده خورده را با پاک کردن آنها با یک دستمال بدون پرز آغشته به اتر یا استون، چربی زدایی کنید. از دستکش استفاده کنید و از استنشاق بخارات خودداری کنید.
- آب دیونیزه هنگام آبکشی ظروف شیشه ای تمیز باید یک لایه صاف و یکنواخت تشکیل دهد. اگر این حالت دیده نشد، ممکن است به روش های تمیز کردن قوی تری نیاز باشد.
