سیر تا پیاز تاریخچه دوچرخه: از سلریفر تا مدل های مدرن

دوچرخه مدرن، وسیله‌ای نقلیه است که با نیروی انسانی حرکت می‌کند و دارای دو چرخ پشت سر هم، پدال‌هایی متصل به چرخ عقب از طریق زنجیر، فرمان برای هدایت و یک زین برای نشستن است. با این تعریف، نگاهی به تاریخچه دوچرخه‌ها و سیر تکاملی آن‌ها تا رسیدن به شکل امروزی خواهیم داشت.

در این سفر تاریخی، با تلاش‌ها و نوآوری‌های مختلفی آشنا می‌شویم که منجر به ساخت دوچرخه‌هایی شدند که امروزه در سراسر جهان از آن‌ها استفاده می‌کنیم. این تاریخچه، شامل مدل‌های اولیه بدون پدال، نمونه‌های با پدال‌های ابتدایی و نهایتاً دوچرخه‌های ایمن و کارآمد امروزی می‌شود.

هدف این بررسی، درک بهتر از مسیری است که دوچرخه طی کرده تا به وسیله‌ای محبوب، قابل دسترس و کارآمد تبدیل شود. با ما همراه باشید تا به این سفر در زمان برویم و با نوآوران و اختراعاتی که دنیای دوچرخه‌سواری را شکل داده‌اند، آشنا شویم.

تاریخچه دوچرخه: مناقشات و باورهای نادرست

سال‌ها تصور بر این بود که پیر و ارنست میشو، پدر و پسر فرانسوی سازنده ارابه‌ها، در دهه 1860 میلادی اولین دوچرخه را اختراع کردند. اما امروزه با کشف مدارک جدید، مورخان در این مورد اختلاف نظر دارند و معتقدند که وسایل نقلیه مشابه دوچرخه، قدمتی بیشتر از این تاریخ دارند.

اگرچه مورخان بر این موضوع توافق دارند که ارنست میشو در سال 1861 دوچرخه‌ای با پدال و میل‌لنگ دوار اختراع کرد، اما در این مورد که آیا او نخستین سازنده دوچرخه‌ای با پدال بوده است یا خیر، همچنان اختلاف نظر وجود دارد.

یکی دیگر از باورهای نادرست در تاریخچه دوچرخه این است که لئوناردو داوینچی در سال 1490 طرحی از یک دوچرخه بسیار مدرن را ترسیم کرده است. این ادعا به طور قطعی رد شده و هیچ مدرکی دال بر صحت آن وجود ندارد. بنابراین، تاریخچه دوچرخه پر از ابهام و تصورات غلط است که نیازمند بررسی و تحقیق بیشتر است.

سلریفر: پیشگام اولیه دوچرخه

سلریفر، به عنوان یکی از نخستین پیشگامان دوچرخه، در سال 1790 توسط کنت مده دو سیوراک فرانسوی اختراع شد. این وسیله نقلیه فاقد فرمان و پدال بود، اما ظاهری نسبتاً شبیه به دوچرخه داشت. با این حال، سلریفر به جای دو چرخ، چهار چرخ داشت و دارای یک صندلی بود.

برای حرکت دادن سلریفر، سوارکار باید با استفاده از پاهای خود، آن را به جلو هل می‌داد و سپس روی آن سر می‌خورد. به عبارتی، سلریفر بیشتر شبیه یک وسیله سر خوردن بود تا یک وسیله رکاب‌زنی. با وجود این، سلریفر نقشی مهم در تکامل دوچرخه ایفا کرد و راه را برای اختراعات بعدی هموار نمود.

لاف ماشین فرمان پذیر: گامی به سوی دوچرخه مدرن

بارون آلمانی، کارل درایس فون زاوربرون، نسخه بهبودیافته و دوچرخ سلریفر را اختراع کرد که آن را "لاف ماشین" (Laufmaschine) نامید. لاف ماشین در زبان آلمانی به معنای "ماشین دویدن" است. این وسیله فرمان‌پذیر تماماً از چوب ساخته شده بود و فاقد پدال بود.

بنابراین، برای حرکت دادن لاف ماشین، سوارکار باید پاهای خود را بر روی زمین فشار می‌داد. لاف ماشین درایس اولین بار در 6 آوریل 1818 در پاریس به نمایش گذاشته شد. اختراع درایس، با افزودن قابلیت فرمان‌پذیری و کاهش تعداد چرخ‌ها، گامی مهم در جهت تکامل دوچرخه محسوب می‌شد.

ولوکسیپد: پایی سریع در مسیر تکامل دوچرخه

"لاف ماشین" توسط نیسفور نیپس، عکاس و مخترع فرانسوی، به "ولوکسیپد" (Velocipede) تغییر نام یافت. واژه ولوکسیپد در لاتین به معنای "پای سریع" است. این نام به سرعت رایج شد و برای تمام اختراعات مشابه دوچرخه در دهه 1800 میلادی به کار رفت.

امروزه، اصطلاح ولوکسیپد بیشتر برای توصیف پیشگامان مختلف وسایل نقلیه تک چرخ، دوچرخه تک چرخ (یونیسایکل)، دوچرخه، دای سایکل، سه چرخه و چهار چرخه‌ای که بین سال‌های 1817 و 1880 توسعه یافتند، استفاده می‌شود. ولوکسیپد، نامی فراگیر برای اشاره به طیف گسترده‌ای از وسایل نقلیه اولیه بود که همگی به نوعی در مسیر تکامل دوچرخه نقش داشتند.

حرکت مکانیکی: پیدایش پدال و مناقشات تاریخی

در سال 1839، کرک پاتریک مک‌میلان، مخترع اسکاتلندی، سیستمی از اهرم‌ها و پدال‌ها را برای ولوکسیپدها طراحی کرد که به سوارکار این امکان را می‌داد تا ماشین را با پاهایی که از زمین بلند شده بودند، به حرکت درآورد. با این حال، امروزه مورخان بر سر این موضوع که آیا مک‌میلان واقعاً اولین ولوکسیپد پدالی را اختراع کرده است یا خیر، اختلاف نظر دارند و برخی معتقدند که این تنها تبلیغاتی از سوی نویسندگان بریتانیایی برای بی‌اعتبار کردن روایت فرانسوی از وقایع بوده است.

نخستین طراحی واقعاً محبوب و موفق تجاری ولوکسیپد، در سال 1863 توسط ارنست میشو، آهنگر فرانسوی، اختراع شد. طراحی میشو، راه‌حلی ساده‌تر و ظریف‌تر از دوچرخه مک‌میلان بود و شامل میل‌لنگ‌های چرخشی و پدال‌هایی بود که به توپی چرخ جلو متصل می‌شدند.

در سال 1868، میشو شرکت Michaux et Cie (میشو و شرکا) را تاسیس کرد که اولین شرکتی بود که به طور تجاری به تولید ولوکسیپدهای پدالی پرداخت. اختراع میشو، نقطه عطفی در تاریخ دوچرخه بود و زمینه را برای توسعه دوچرخه‌های مدرن فراهم کرد.

پنی فارتینگ: دوچرخه "بلند" یا "معمولی"

پنی فارتینگ که با نام‌های "دوچرخه بلند" یا "دوچرخه معمولی" نیز شناخته می‌شود، اولین بار در سال 1871 توسط مهندس بریتانیایی، جیمز استارلی اختراع شد. پنی فارتینگ پس از توسعه "ولوکسیپد" فرانسوی و سایر نسخه‌های اولیه دوچرخه به وجود آمد.

با این حال، پنی فارتینگ اولین دوچرخه واقعاً کارآمد بود که از یک چرخ عقب کوچک و یک چرخ جلو بزرگ تشکیل شده بود که بر روی یک قاب لوله‌ای ساده با لاستیک‌های لاستیکی می‌چرخید. طراحی منحصربه‌فرد پنی فارتینگ، آن را به نمادی از دوران خود تبدیل کرد و نقشی مهم در توسعه دوچرخه‌های بعدی ایفا نمود.

دوچرخه ایمن: تحولی بنیادین در طراحی

در سال 1885، جان کمپ استارلی، مخترع بریتانیایی، اولین "دوچرخه ایمن" را با ویژگی‌هایی نظیر چرخ جلوی فرمان‌پذیر، دو چرخ با اندازه برابر و زنجیر محرک برای چرخ عقب طراحی کرد.

دوچرخه ایمن، با ارائه پایداری و کنترل بیشتر نسبت به مدل‌های قبلی، نقطه عطفی در تاریخ دوچرخه‌سواری به شمار می‌رفت و زمینه را برای طراحی و ساخت دوچرخه‌های مدرن امروزی فراهم کرد. این اختراع، ایمنی و سهولت استفاده از دوچرخه را به طور چشمگیری افزایش داد و به محبوبیت گسترده‌تر آن کمک کرد.