کانادا: حقایقی شگفت‌انگیز درباره جغرافیا، تاریخ و سیاست
کانادا دومین کشور بزرگ جهان از نظر مساحت است، اما جمعیت آن در مقایسه با این وسعت، نسبتاً کم است و تقریباً برابر با جمعیت ایالت کالیفرنیا در ایالات متحده آمریکا است. با این حال، همین کشور کم‌جمعیت، نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند و یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری ایالات متحده به شمار می‌رود.
شهرهای مهم و پرجمعیت کانادا عبارتند از: تورنتو، مونترال، ونکوور، اتاوا و کلگری. هر یک از این شهرها، نقش کلیدی در اقتصاد، فرهنگ و سیاست کانادا دارند.
دانستنی‌های سریع درباره کانادا
- پایتخت: اتاوا
- جمعیت (سال 2018): 35,881,659 نفر
- زبان‌های رسمی: انگلیسی، فرانسوی
- واحد پول: دلار کانادا (CAD)
- نوع حکومت: دموکراسی پارلمانی فدرال
- آب و هوا: متنوع، از معتدل در جنوب تا زیر قطبی و قطبی در شمال
- مساحت کل: 9,984,670 کیلومتر مربع
- مرتفع‌ترین نقطه: کوه لوگان با ارتفاع 5,959 متر
- پست‌ترین نقطه: اقیانوس اطلس با ارتفاع 0 متر
تاریخچه کانادا: از بومیان تا کشوری مستقل
نخستین ساکنان سرزمین کانادا، بومیان اینوئیت و سایر اقوام بومی بودند. شواهد نشان می‌دهد که وایکینگ‌ها، احتمالا به رهبری لیف اریکسون در حدود سال 1000 میلادی، نخستین اروپاییانی بودند که به سواحل لابرادور یا نوا اسکوشیا رسیدند.
با این حال، استقرار اروپاییان در کانادا تا قرن شانزدهم میلادی به طور جدی آغاز نشد. در سال 1534، ژاک کارتیه، کاوشگر فرانسوی، در جستجوی تجارت پوست، رودخانه سنت لورنس را کشف کرد و به زودی کانادا را به نام فرانسه تصرف کرد. فرانسوی‌ها از سال 1541 شروع به اسکان در این منطقه کردند، اما اولین سکونتگاه رسمی تا سال 1604 تأسیس نشد. این سکونتگاه، پورت رویال نام داشت و در منطقه فعلی نوا اسکوشیا واقع شده بود.
علاوه بر فرانسوی‌ها، انگلیسی‌ها نیز به منظور تجارت پوست و ماهی، شروع به کاوش در کانادا کردند و در سال 1670 شرکت خلیج هادسون را تأسیس کردند. در سال 1713، میان انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها درگیری‌هایی شکل گرفت که در نهایت، انگلیسی‌ها کنترل نیوفاندلند، نوا اسکوشیا و خلیج هادسون را به دست گرفتند. جنگ هفت ساله، که در آن انگلیس به دنبال کسب کنترل بیشتر بر کانادا بود، در سال 1756 آغاز شد و در سال 1763 با پیمان پاریس به پایان رسید. طبق این پیمان، کنترل کامل کانادا به انگلیس واگذار شد.
در سال‌های پس از پیمان پاریس، مهاجران انگلیسی از انگلیس و ایالات متحده به کانادا سرازیر شدند. در سال 1849، کانادا حق خودگردانی را به دست آورد و کشور کانادا به طور رسمی در سال 1867 تأسیس شد. این کشور در ابتدا از کانادای علیا (منطقه ای که بعداً انتاریو شد)، کانادای سفلی (منطقه ای که بعداً کبک شد)، نوا اسکوشیا و نیوبرانزویک تشکیل شده بود.
در سال 1869، کانادا به توسعه خود ادامه داد و زمینی را از شرکت خلیج هادسون خریداری کرد. این زمین بعدها به استان‌های مختلفی تقسیم شد که یکی از آنها مانیتوبا بود. مانیتوبا در سال 1870 به کانادا پیوست و پس از آن، بریتیش کلمبیا در سال 1871 و جزیره پرنس ادوارد در سال 1873 به این کشور پیوستند. کانادا در سال 1901 با پیوستن آلبرتا و ساسکاچوان دوباره گسترش یافت و تا سال 1949 به همین شکل باقی ماند، تا اینکه نیوفاندلند به عنوان دهمین استان به کانادا ملحق شد. این الحاقات و تحولات، کانادا را به کشوری پهناور و متنوع تبدیل کرد که امروزه می‌شناسیم.
زبان‌ها در کانادا: میراثی از تقابل و همزیستی
تاریخچه طولانی منازعات بین انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها در کانادا، امروزه نیز در وضعیت زبانی این کشور مشهود است. در کبک، زبان رسمی در سطح استانی، فرانسوی است و ابتکارات متعددی از سوی فرانسوی‌زبانان برای حفظ و ترویج این زبان صورت گرفته است. در کنار این تلاش‌ها، جنبش‌های جدایی‌طلبانه نیز بارها ظهور کرده‌اند که آخرین مورد آن در سال 1995 با اختلاف اندکی (50.6% مخالف و 49.4% موافق) با شکست مواجه شد.
جوامع فرانسوی‌زبان دیگری نیز در مناطق دیگر کانادا، به ویژه در سواحل شرقی، وجود دارند. با این حال، اکثریت جمعیت سایر مناطق کانادا به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند. اما در سطح فدرال، کانادا رسماً یک کشور دوزبانه است و هر دو زبان انگلیسی و فرانسوی دارای جایگاه رسمی هستند. این دوزبانگی، تلاشی برای حفظ هویت‌های زبانی مختلف و تقویت همبستگی ملی در این کشور متنوع است.
حکومت کانادا: ترکیبی از سنت و مدرنیته
کانادا یک پادشاهی مشروطه با دموکراسی پارلمانی و نظام فدرال است. ساختار حکومتی این کشور از سه قوه تشکیل شده است:
- قوه مجریه: شامل رئیس کشور که توسط فرماندار کل نمایندگی می‌شود و نخست‌وزیر که به عنوان رئیس دولت شناخته می‌شود.
- قوه مقننه: یک پارلمان دومجلسی متشکل از سنا و مجلس عوام.
- قوه قضاییه: متشکل از دیوان عالی کشور.
این نظام حکومتی، ترکیبی از سنت پادشاهی و اصول دموکراتیک را در بر می‌گیرد و با نظام فدرال خود، امکان مشارکت استان‌ها در تصمیم‌گیری‌های ملی را فراهم می‌آورد.
صنعت و کاربری اراضی در کانادا: تنوع منطقه‌ای و ثروت منابع
صنعت و کاربری اراضی در کانادا بسته به منطقه متفاوت است. بخش شرقی این کشور صنعتی‌ترین منطقه محسوب می‌شود، اما شهرهای غربی مانند ونکوور در بریتیش کلمبیا (یک بندر مهم) و کلگری در آلبرتا نیز از مراکز صنعتی مهم به شمار می‌روند. استان آلبرتا به تنهایی 75 درصد از نفت کانادا را تولید می‌کند و از نظر ذخایر زغال سنگ و گاز طبیعی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
کانادا دارای منابع طبیعی غنی از جمله نیکل (به طور عمده در انتاریو)، روی، پتاس، اورانیوم، گوگرد، آزبست، آلومینیوم و مس است. انرژی برق‌آبی و صنایع تولید خمیر و کاغذ نیز از صنایع مهم این کشور هستند. علاوه بر این، کشاورزی و دامداری نقش مهمی در استان‌های دشت (آلبرتا، ساسکاچوان و مانیتوبا) و همچنین در سایر مناطق کانادا ایفا می‌کنند. این تنوع صنعتی و کشاورزی، کانادا را به یک کشور قدرتمند از نظر اقتصادی تبدیل کرده است.
جغرافیا و آب و هوای کانادا: تنوعی بی‌نظیر از قطب تا دشت
بخش عمده‌ای از توپوگرافی کانادا از تپه‌های ملایم با برون‌زدگی‌های سنگی تشکیل شده است. دلیل این امر، وجود سپر کانادا است؛ یک منطقه باستانی که تقریباً نیمی از کشور را پوشانده و برخی از قدیمی‌ترین سنگ‌های شناخته شده جهان را در خود جای داده است. بخش‌های جنوبی سپر کانادا با جنگل‌های شمالی پوشیده شده‌اند، در حالی که بخش‌های شمالی آن به دلیل دوری از خط استوا و سرمای زیاد، به توندرا تبدیل شده‌اند.
در غرب سپر کانادا، دشت‌های مرکزی یا مراتع قرار دارند. دشت‌های جنوبی عمدتاً پوشیده از چمن‌زار هستند و قسمت‌های شمالی آن جنگلی است. این منطقه همچنین به دلیل فرورفتگی‌های ناشی از آخرین عصر یخبندان، با صدها دریاچه کوچک و بزرگ تزئین شده است. در منتهی الیه غرب، رشته‌کوه ناهموار کوردillera کانادا امتداد یافته است که از قلمرو یوکان تا بریتیش کلمبیا و آلبرتا کشیده شده است.
آب و هوای کانادا بسته به موقعیت مکانی متفاوت است، اما به طور کلی، این کشور در جنوب دارای آب و هوای معتدل و در شمال دارای آب و هوای قطبی است. با این حال، زمستان‌ها معمولاً در بیشتر مناطق کشور طولانی و سخت هستند. این تنوع جغرافیایی و آب و هوایی، کانادا را به کشوری با چشم‌اندازهای طبیعی متنوع و بی‌نظیر تبدیل کرده است.
حقایقی جالب درباره کانادا: تمرکز جمعیت و شاهراه طولانی
- تقریباً 90 درصد از کانادایی‌ها در فاصله 160 کیلومتری (99 مایلی) مرز ایالات متحده زندگی می‌کنند. این تمرکز جمعیتی به دلیل شرایط آب و هوایی سخت در شمال و هزینه‌های بالای ساخت و ساز بر روی خاک منجمد دائمی (پرمافراست) است.
- بزرگراه سراسری کانادا (Trans-Canada Highway) با طول 7,604 کیلومتر (4,725 مایل)، طولانی‌ترین بزرگراه ملی در جهان است.
کدام ایالت‌های آمریکا با کانادا هم‌مرز هستند؟
ایالات متحده تنها کشوری است که با کانادا مرز مشترک دارد. بیشتر مرز جنوبی کانادا به صورت مستقیم در امتداد مدار 49 درجه شمالی قرار دارد، در حالی که مرز در امتداد و شرق دریاچه‌های بزرگ ناهموار است.
13 ایالت ایالات متحده با کانادا هم‌مرز هستند:
- آلاسکا
- آیداهو
- مین
- میشیگان
- مینه سوتا
- مونتانا
- نیوهمپشایر
- نیویورک
- داکوتای شمالی
- اوهایو
- پنسیلوانیا
- ورمونت
- واشنگتن
