واکنش گرماده چیست؟ (+مثال‌های کاربردی)
واکنش گرماده (Exothermic Reaction) یک فرایند شیمیایی است که در آن انرژی به شکل گرما آزاد می‌شود. این نوع واکنش‌ها با علامت منفی ΔH (تغییر آنتالپی) مشخص می‌شوند، به این معنی که سیستم انرژی خود را از دست می‌دهد.
به بیان ساده‌تر، در یک واکنش گرماده، انرژی فعال‌سازی (مقدار انرژی لازم برای شروع واکنش) کمتر از انرژی است که در طی واکنش آزاد می‌شود. این مازاد انرژی به صورت گرما به محیط اطراف منتقل شده و باعث افزایش دما می‌شود.
مثال‌هایی از واکنش‌های گرماده
- واکنش‌های خنثی‌سازی (Neutralization Reactions): واکنش اسید و باز که منجر به تولید نمک و آب و آزاد شدن گرما می‌شود.
- فرآیند هابر (Haber Process): تولید آمونیاک از نیتروژن و هیدروژن که یک واکنش گرماده است.
- واکنش ترمیت (Thermite Reaction): یک واکنش بسیار گرماده بین یک فلز (مانند آلومینیوم) و اکسید فلزی (مانند اکسید آهن) که حرارت بسیار بالایی تولید می‌کند.
- واکنش‌های احتراق (Combustion Reactions): سوختن مواد مختلف مانند چوب، گاز و بنزین که با تولید نور و گرما همراه است.
مقایسه با واکنش گرماگیر
در مقابل واکنش گرماده، واکنش گرماگیر (Endothermic Reaction) وجود دارد. در واکنش‌های گرماگیر، گرما از محیط اطراف جذب می‌شود، در نتیجه دمای محیط کاهش می‌یابد. این نوع واکنش‌ها برای انجام شدن نیاز به انرژی دارند.
همچنین، واکنش‌های گرماده و گرماگیر زیرمجموعه‌ای از واکنش‌های اگزورگونیک (Exergonic) و اندورگونیک (Endergonic) هستند. در واکنش‌های اگزورگونیک، انرژی خالص (شامل گرما، نور یا صدا) آزاد می‌شود، در حالی که در واکنش‌های اندورگونیک، انرژی خالص برای انجام واکنش مورد نیاز است.
- شیمی
- علم
