تربیم (Tb): خواص، کاربردها و حقایق جالب عنصر 65
تربیم، با نماد Tb و عدد اتمی ۶۵، فلزی نرم، نقره‌ای رنگ و از دسته عناصر خاکی کمیاب (لانتانیدها) است. این عنصر به صورت آزاد در طبیعت یافت نمی‌شود، اما در بسیاری از کانی‌ها وجود دارد و در تولید فسفرهای سبز و دستگاه‌های حالت جامد کاربرد دارد.
در این بخش، با حقایق و ویژگی‌های این عنصر مهم بیشتر آشنا می‌شویم.
اطلاعات پایه درباره تربیم
- عدد اتمی: 65
- نماد شیمیایی: Tb
- جرم اتمی: 158.92534 u
- کاشف: کارل گوستاو موساندر (Carl Mosander) در سال 1843 (سوئد)
- آرایش الکترونی: [Xe] 4f9 6s2
- دسته‌بندی عنصر: خاکی کمیاب (لانتانید)
- ریشه نام: برگرفته از نام روستای Ytterby در سوئد
کاربردهای تربیم
- اکسید تربیم به عنوان فسفر سبز در لامپ تصویر تلویزیون‌های رنگی، روشنایی‌های سه رنگی و لامپ‌های فلورسنت کاربرد دارد. خاصیت فسفرسانس آن، تربیم را به یک کاوشگر مفید در زیست‌شناسی تبدیل کرده است.
- از تربیم برای دوپینگ تنگستات کلسیم، فلوراید کلسیم و مولیبدات استرانسیم در ساخت قطعات حالت جامد استفاده می‌شود.
- این عنصر در تثبیت کریستال‌ها در پیل‌های سوختی کاربرد دارد.
- تربیم در آلیاژهای مختلفی یافت می‌شود. یکی از این آلیاژها (Terfenol-D) در معرض میدان مغناطیسی منبسط یا منقبض می‌شود.
نقش بیولوژیکی و سمیت
تربیم نقش بیولوژیکی شناخته شده‌ای ندارد. مانند سایر لانتانیدها، این عنصر و ترکیبات آن سمیت پایین تا متوسطی دارند.
داده‌های فیزیکی تربیم
- چگالی: 8.229 گرم بر سانتی‌متر مکعب
- نقطه ذوب: 1629 کلوین
- نقطه جوش: 3296 کلوین
- شکل ظاهری: فلزی نرم، چکش‌خوار، نقره‌ای-خاکستری و از دسته عناصر خاکی کمیاب
- شعاع اتمی: 180 پیکومتر
- حجم اتمی: 19.2 سانتی‌متر مکعب بر مول
- شعاع کووالانسی: 159 پیکومتر
- شعاع یونی: 84 (+4e), 92.3 (+3e) پیکومتر
- ظرفیت گرمایی ویژه (@20°C): 0.183 ژول بر گرم بر مول
- گرمای تبخیر: 389 کیلوژول بر مول
- الکترونگاتیوی پائولینگ: 1.2
- انرژی یونیزاسیون اول: 569 کیلوژول بر مول
- حالات اکسیداسیون: 4, 3
- ساختار شبکه: هگزاگونال (شش‌وجهی)
- ثابت شبکه (Å): 3.600
- نسبت C/A شبکه: 1.581
- جدول تناوبی
- شیمی
- علم
