تابش چیست؟ مثال های تابش و آنچه تابش محسوب نمی شود!
تابش، به زبان ساده، انتشار و انتقال انرژی است. شاید تصور کنید که فقط مواد رادیواکتیو تابش دارند، اما این تصور درست نیست. تابش طیف وسیعی از انرژی‌ها را در بر می‌گیرد و محدود به انرژی‌های ناشی از واپاشی رادیواکتیو نمی‌شود. به عبارت دیگر، هر زمان که انرژی منتشر و منتقل شود، تابش رخ داده است. البته لازم به ذکر است که تمامی مواد رادیواکتیو، تابش ساطع می‌کنند.
نکات کلیدی درباره تابش:
- تابش زمانی ساطع می‌شود که انرژی در حال انتشار باشد.
- یک ماده برای ساطع کردن تابش نیازی به رادیواکتیو بودن ندارد.
- همه ایزوتوپ‌های یک عنصر، تابش ندارند.
- نمونه‌های رایج تابش شامل نور، گرما و ذرات آلفا هستند.
به طور خلاصه، تابش مفهومی گسترده‌تر از آن چیزی است که اغلب تصور می‌شود و در زندگی روزمره ما نقش پررنگی دارد. با شناخت بهتر این مفهوم، می‌توانیم درک بهتری از دنیای پیرامون خود داشته باشیم.
مثال‌هایی از انواع تابش
تابش در اشکال مختلفی در اطراف ما وجود دارد. در اینجا چند نمونه از انواع رایج تابش آورده شده است:
- نور فرابنفش خورشید
- گرمای شعله اجاق گاز
- نور مرئی شمع
- اشعه ایکس دستگاه رادیولوژی
- ذرات آلفا ساطع شده از واپاشی رادیواکتیو اورانیوم
- امواج صوتی استریو
- امواج مایکروویو اجاق مایکروویو
- تابش الکترومغناطیسی تلفن همراه
- نور فرابنفش لامپ بلک لایت
- تابش ذرات بتا از نمونه استرانسیم-90
- تابش گاما از ابرنواختر
- تابش مایکروویو از روتر وای‌فای
- امواج رادیویی
- پرتو لیزر
همانطور که مشاهده می‌کنید، اکثر این مثال‌ها مربوط به طیف الکترومغناطیسی هستند. اما توجه داشته باشید که منبع انرژی برای اینکه به عنوان تابش شناخته شود، نیازی به نور یا مغناطیس ندارد. به عنوان مثال، صوت نوع دیگری از انرژی است. ذرات آلفا نیز هسته‌های اتم هلیوم هستند که با سرعت و انرژی بالایی حرکت می‌کنند و نوعی تابش محسوب می‌شوند.
چه چیزهایی تابش محسوب نمی‌شوند؟
مهم است بدانیم که همه ایزوتوپ‌ها رادیواکتیو نیستند. برای مثال، دوتریوم یکی از ایزوتوپ‌های هیدروژن است که رادیواکتیو نیست. یک لیوان آب سنگین در دمای اتاق تابش ساطع نمی‌کند (البته یک لیوان آب سنگین گرم، به شکل گرما تابش می‌کند).
یک مثال تخصصی‌تر مربوط به تعریف تابش است. یک منبع انرژی ممکن است توانایی ساطع کردن تابش را داشته باشد، اما اگر انرژی به بیرون منتشر نشود، تابش در نظر گرفته نمی‌شود. برای مثال، یک میدان مغناطیسی را در نظر بگیرید. اگر یک سیم پیچ را به یک باتری وصل کنید و یک آهنربای الکتریکی بسازید، میدان مغناطیسی تولید شده (در واقع یک میدان الکترومغناطیسی) شکلی از تابش است. با این حال، میدان مغناطیسی اطراف زمین معمولاً به عنوان تابش در نظر گرفته نمی‌شود، زیرا "جدا نشده" یا به سمت فضا منتشر نمی‌شود.
- شیمی
- علم
