اختراعات آسیایی که جهان را دگرگون کردند!
قاره آسیا، مهد تمدن‌های کهن، نقش بسزایی در شکل‌گیری تاریخ و تمدن بشری داشته است. پس از آنکه نیازهای اولیه انسان در دوران پیش از تاریخ، مانند غذا، پوشاک، حمل‌ونقل و نوشیدنی‌ها، برآورده شد، زمینه برای ابداع و نوآوری در زمینه‌های دیگر فراهم گشت. مخترعان آسیایی در دوران باستان، با ابتکارات خود، کالاهای لوکس و ضروری را به جهان عرضه کردند. از جمله این ابداعات می‌توان به ابریشم، صابون، شیشه، جوهر، چتر و بادبادک اشاره کرد. در کنار این موارد، اختراعات مهم‌تری مانند خط، آبیاری و نقشه‌کشی نیز در این دوره ظهور کردند و تحولات عظیمی را در جوامع بشری رقم زدند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر برخی از این اختراعات کلیدی می‌پردازیم.
ابریشم: افسانه‌ای از دل چین (3200 سال قبل از میلاد)
داستان‌های کهن چینی، کشف ابریشم را به ملکه لی تسو نسبت می‌دهند. گفته می‌شود حدود 4000 سال قبل از میلاد، پیله‌ای از کرم ابریشم به فنجان چای داغ او افتاد. ملکه وقتی پیله را از فنجان بیرون آورد، دید که به رشته‌های بلند و نرمی باز می‌شود. او به جای دور انداختن پیله خیس، تصمیم گرفت این رشته‌ها را بتاباند و از آن نخ درست کند. شاید این تنها یک افسانه باشد، اما تا سال 3200 قبل از میلاد، کشاورزان چینی به پرورش کرم ابریشم و کاشت درختان توت برای تغذیه آنها مشغول بودند.
خط: اختراع سومری‌ها در 3000 سال قبل از میلاد
متفکران در نقاط مختلف جهان همواره در پی یافتن راهی برای ثبت و انتقال گفتار به صورت مکتوب بوده‌اند. ساکنان بین‌النهرین، چین و آمریکای میانه، هر یک راهکارهای منحصر به فردی برای این چالش ارائه دادند. اما شاید نخستین کسانی که به طور جدی به این مسئله پرداختند، سومری‌های ساکن عراق باستان بودند. آنها حدود 3000 سال قبل از میلاد، یک سیستم نوشتاری مبتنی بر هجا ابداع کردند. این سیستم، شباهت زیادی به خط چینی مدرن دارد؛ به طوری که هر علامت در خط سومری، نشان‌دهنده یک هجا یا ایده بود و با ترکیب علائم مختلف، کلمات کامل شکل می‌گرفتند.
شیشه: کشف تصادفی فنیقی‌ها در 3000 سال قبل از میلاد
پلینی، مورخ رومی، می‌گوید فنیقی‌ها حدود 3000 سال قبل از میلاد، به طور تصادفی شیشه‌سازی را کشف کردند. ماجرا از این قرار بود که دریانوردان در ساحل شنی سوریه آتشی روشن کردند و چون سنگی برای قرار دادن دیگ‌هایشان نداشتند، از قطعات نیترات پتاسیم (شوره) به عنوان پایه استفاده کردند. روز بعد، متوجه شدند که آتش، سیلیس موجود در شن را با سودای شوره ترکیب کرده و به شیشه تبدیل کرده است. فنیقی‌ها احتمالا این ماده را می‌شناختند، چرا که شیشه به طور طبیعی نیز در اثر برخورد صاعقه با شن و در سنگ آتشفشانی ابسیدین یافت می‌شود. قدیمی‌ترین ظرف شیشه‌ای موجود در مصر به حدود 1450 سال قبل از میلاد برمی‌گردد.
صابون: اختراع بابلی‌ها برای پاکیزگی (2800 سال قبل از میلاد)
حدود 2800 سال قبل از میلاد (در عراق امروزی)، بابلی‌ها دریافتند که می‌توانند با ترکیب چربی حیوانی و خاکستر چوب، یک پاک‌کننده مؤثر ایجاد کنند. آنها این مواد را در استوانه‌های گلی می‌جوشاندند و اولین قالب‌های صابون شناخته شده در جهان را تولید می‌کردند.
جوهر: تحولی در نگارش از چین باستان (2500 سال قبل از میلاد)
پیش از اختراع جوهر، نوشتن با حکاکی کلمات و نمادها بر روی سنگ یا فشردن مهر‌های حکاکی شده بر روی لوح‌های رسی انجام می‌شد. این کار زمان‌بر بود و اسناد حجیم و شکننده‌ای تولید می‌کرد. اما با اختراع جوهر، ترکیبی کاربردی از دوده و چسب، که به نظر می‌رسد حدود 2500 سال قبل از میلاد تقریباً به طور همزمان در چین و مصر ابداع شده باشد، تحولی در نگارش ایجاد شد. کاتبان می‌توانستند به سادگی با قلم‌مو کلمات و تصاویر را بر روی پوست حیوانات، پاپیروس یا کاغذ بنویسند و اسناد سبک، قابل حمل و نسبتاً بادوامی تولید کنند.
چتر آفتابی: سایه‌ای برای اشراف در بین النهرین (2400 سال قبل از میلاد)
قدیمی‌ترین سند استفاده از چتر آفتابی، یک حکاکی بین‌النهرینی مربوط به 2400 سال قبل از میلاد است. چتر آفتابی، که پارچه‌ای کشیده شده بر روی یک چارچوب چوبی بود، در ابتدا فقط برای محافظت از اشراف در برابر آفتاب سوزان صحرا استفاده می‌شد. این ایده آنقدر خوب بود که به زودی، بر اساس آثار هنری باستانی، خدمتکارانی با چتر آفتابی، اشراف را در مکان‌های آفتابی از روم تا هند سایه می‌انداختند.
کانال‌های آبیاری: راهکار سومری‌ها و چینی‌ها برای کشاورزی (2400 سال قبل از میلاد)
باران منبع آب قابل اعتمادی برای محصولات کشاورزی نیست. برای حل این مشکل، کشاورزان سومری و چینی حدود 2400 سال قبل از میلاد شروع به حفر سیستم‌های کانال‌های آبیاری کردند. مجموعه‌ای از خندق‌ها و دروازه‌ها آب رودخانه را به مزارعی که محصولات تشنه در آن منتظر بودند هدایت می‌کرد. متاسفانه برای سومری‌ها، زمین آنها زمانی بستر دریا بود. آبیاری مکرر نمک‌های باستانی را به سطح زمین آورد و باعث شور شدن زمین و از بین رفتن آن برای کشاورزی شد. هلال حاصلخیز سابق تا سال 1700 قبل از میلاد دیگر قادر به پشتیبانی از محصولات کشاورزی نبود و تمدن سومری فروپاشید. با این وجود، نسخه‌هایی از کانال‌های آبیاری در طول زمان به عنوان قنات‌ها، لوله‌کشی، سدها و سیستم‌های آبپاش مورد استفاده قرار گرفتند.
نقشه‌کشی: تصویری از جهان در دستان بین‌النهرینی‌ها (2300 سال قبل از میلاد)
قدیمی‌ترین نقشه شناخته‌شده در دوران حکومت سارگون اکد، که در بین‌النهرین (عراق کنونی) حدود 2300 سال قبل از میلاد فرمانروایی می‌کرد، ایجاد شد. این نقشه، شمال عراق را به تصویر می‌کشد. با اینکه امروزه نقشه‌خوانی برای اکثر ما امری بدیهی است، تصور ترسیم مناطق وسیع از زمین در مقیاسی کوچکتر از دید پرنده، یک جهش فکری بزرگ محسوب می‌شد.
پارو: اختراع دریانوردان فنیقی (1500 سال قبل از میلاد)
جای تعجبی ندارد که فنیقی‌های دریانورد پارو را اختراع کردند. مصری‌ها از 5000 سال پیش در امتداد رود نیل قایقرانی می‌کردند، اما دریانوردان فنیقی ایده آنها را گرفتند، با نصب یک تکیه‌گاه (جای پارو) به کنار قایق اهرم را اضافه کردند و پارو را داخل آن لغزاندند. زمانی که قایق‌های بادبانی وسیله اصلی حمل و نقل آبی بودند، مردم با قایق‌های کوچکتر که با پارو به حرکت در می‌آمدند به کشتی‌های خود می‌رسیدند. تا زمان اختراع کشتی‌های بخار و موتوری، پاروها نقش مهمی در کشتیرانی تجاری و نظامی ایفا می‌کردند. امروزه اما، پاروها بیشتر برای قایقرانی تفریحی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بادبادک: از افسانه تا آسمان چین (1000 سال قبل از میلاد)
یک افسانه چینی می‌گوید که کشاورزی برای اینکه کلاه حصیری خود را در طوفان روی سرش نگه دارد، به آن نخ بست و به این ترتیب بادبادک متولد شد. هر چه که منشأ واقعی آن باشد، مردم چین هزاران سال است که بادبادک به هوا می‌فرستند. بادبادک‌های اولیه به احتمال زیاد از ابریشم کشیده شده روی قاب‌های بامبو ساخته می‌شدند، اگرچه برخی ممکن است از برگ‌های بزرگ یا پوست حیوانات ساخته شده باشند. البته بادبادک‌ها اسباب‌بازی‌های سرگرم‌کننده‌ای هستند، اما برخی برای حمل پیام‌های نظامی یا حتی قلاب و طعمه برای ماهیگیری نیز استفاده می‌شدند.
