کشف الکترون و نظریه اتمی تامسون: زندگینامه و میراث علمی جی. جی. تامسون
سر جوزف جان تامسون، که بیشتر با نام جی. جی. تامسون شناخته می‌شود، به عنوان کاشف الکترون در تاریخ علم ماندگار شده است. کشف این ذره بنیادی، انقلابی در درک ما از ساختار اتم ایجاد کرد و مسیر پیشرفت‌های شگرفی در فیزیک و شیمی را هموار ساخت.
الکترون به عنوان یک ذره با بار منفی، نقش کلیدی در رفتار و خواص مواد دارد. کشف آن توسط تامسون ، دریچه‌ای نو به سوی دنیای ذرات زیراتمی گشود و درک ما از جهان پیرامون را به‌طور اساسی تغییر داد.
زندگینامه و دستاوردهای جی. جی. تامسون
جوزف جان تامسون، فیزیکدان برجسته انگلیسی، در 18 دسامبر 1856 در نزدیکی منچستر متولد شد و در 30 اوت 1940 در کمبریج درگذشت. او در وست‌مینستر ابی، در نزدیکی سر ایزاک نیوتن به خاک سپرده شده است. شهرت اصلی جی. جی. تامسون به خاطر کشف الکترون ، ذره‌ای با بار منفی در اتم است. او همچنین به دلیل ارائه نظریه اتمی تامسون نیز شناخته می‌شود.
اگرچه دانشمندان بسیاری بر روی تخلیه الکتریکی در لامپ پرتو کاتدی مطالعه می‌کردند، اما تفسیر تامسون از این آزمایش‌ها بسیار مهم بود. او انحراف پرتوها توسط آهنربا و صفحات باردار را به عنوان شواهدی از وجود "اجسامی بسیار کوچکتر از اتم" در نظر گرفت. تامسون نسبت بار به جرم این اجسام را محاسبه کرد و تخمینی از مقدار خود بار الکتریکی به دست آورد. در سال 1904، تامسون مدلی از اتم را پیشنهاد داد که در آن اتم به صورت کره‌ای از ماده مثبت در نظر گرفته می‌شد که الکترون‌ها بر اساس نیروهای الکترواستاتیکی در آن قرار گرفته بودند. بنابراین، او نه تنها الکترون را کشف کرد، بلکه تعیین کرد که این ذره یک بخش اساسی از اتم است.
جوایز و افتخارات برجسته جی. جی. تامسون:
- جایزه نوبل فیزیک (1906): به پاس "شایستگی‌های بزرگ در تحقیقات نظری و تجربی در مورد هدایت الکتریکی توسط گازها".
- دریافت لقب شوالیه (1908)
- استاد کرسی کاوندیش فیزیک تجربی در کمبریج (1884-1918)
نظریه اتمی تامسون: تحولی در درک ساختار اتم
کشف الکترون توسط تامسون ، دیدگاه دانشمندان نسبت به اتم را به طور کامل دگرگون کرد. تا پیش از پایان قرن نوزدهم، اتم‌ها به عنوان کره‌های جامد و غیرقابل تقسیم تصور می‌شدند.
در سال 1903، تامسون مدلی برای اتم پیشنهاد داد که شامل بارهای مثبت و منفی به میزان مساوی بود، به طوری که اتم از نظر الکتریکی خنثی باشد. او اتم را به شکل کره‌ای تصور کرد که بارهای مثبت و منفی در آن پراکنده شده‌اند. این مدل به مدل " پودینگ آلو " یا " مدل کلوچه شکلاتی " معروف شد.
دانشمندان امروزی می‌دانند که اتم‌ها از هسته‌ای متشکل از پروتون‌های با بار مثبت و نوترون‌های خنثی تشکیل شده‌اند و الکترون‌های با بار منفی به دور هسته در حال گردش هستند. با این حال، مدل تامسون از این جهت اهمیت دارد که مفهوم وجود ذرات باردار در اتم را معرفی کرد و راه را برای مدل‌های اتمی پیشرفته‌تر هموار ساخت. این نظریه، پایه‌ای برای درک بهتر ساختار اتم و خواص مواد بود.
حقایق جالب درباره جی. جی. تامسون
- پیش از کشف الکترون توسط تامسون ، دانشمندان بر این باور بودند که اتم کوچکترین واحد بنیادی ماده است.
- تامسون ذره کشف شده را به جای الکترون ، "کورپوسکل" (Corpuscles) می‌نامید.
- پایان نامه کارشناسی ارشد تامسون با عنوان "رساله ای در مورد حرکت حلقه های گردابی"، توصیف ریاضیاتی از نظریه گردابی اتم ویلیام تامسون ارائه می دهد. او در سال 1884 جایزه آدامز را دریافت کرد.
- تامسون در سال 1905 رادیواکتیویته طبیعی پتاسیم را کشف کرد.
- در سال 1906، تامسون نشان داد که اتم هیدروژن تنها یک الکترون دارد.
- پدر تامسون قصد داشت که جی. جی. مهندس شود، اما خانواده توانایی مالی حمایت از دوره کارآموزی را نداشت. بنابراین، جوزف جان در کالج اونز در منچستر و سپس در کالج ترینیتی در کمبریج تحصیل کرد، جایی که فیزیکدان ریاضی شد.
- در سال 1890، تامسون با یکی از دانشجویان خود، رز الیزابت پاگت، ازدواج کرد. آنها یک پسر و یک دختر داشتند. پسرشان، سر جورج پاگت تامسون ، در سال 1937 جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد.
- تامسون همچنین به بررسی ماهیت ذرات با بار مثبت پرداخت. این آزمایش ها منجر به توسعه طیف سنج جرمی شد.
- تامسون ارتباط نزدیکی با شیمیدانان زمان خود داشت. نظریه اتمی او به توضیح پیوند اتمی و ساختار مولکول ها کمک کرد. تامسون در سال 1913 مقاله مهمی را منتشر کرد که در آن بر استفاده از طیف سنج جرمی در تجزیه و تحلیل شیمیایی تاکید داشت.
- بسیاری بر این باورند که بزرگترین سهم جی. جی. تامسون در علم، نقش او به عنوان یک معلم بوده است. هفت نفر از دستیاران پژوهشی او و همچنین پسرش، موفق به کسب جایزه نوبل فیزیک شدند. یکی از مشهورترین شاگردان او ارنست رادرفورد بود که پس از تامسون به عنوان استاد کرسی کاوندیش فیزیک منصوب شد.
- بیوگرافی
- شیمی
