آیا اکتوپلاسم واقعیت دارد؟ بررسی علمی و ماورایی
اگر از طرفداران فیلم‌های ترسناک و هالووین باشید، حتماً نام "اکتوپلاسم" به گوشتان خورده است. ماده‌ای سبز و لزج که اسلایمر در فیلم Ghostbusters از خود به جا می‌گذاشت. اما آیا این ماده فقط ساخته و پرداخته تخیلات سینمایی است یا در دنیای واقعی هم وجود دارد؟
در این مطلب به بررسی علمی و خرافاتی اکتوپلاسم می‌پردازیم و به این سوالات پاسخ می‌دهیم:
- اکتوپلاسم در علم چه معنایی دارد؟
- آیا اکتوپلاسمی که در ارتباط با مدیوم‌ها و احضار روح دیده می‌شود، واقعیت دارد؟
- چطور می‌توان اکتوپلاسم تقلبی ساخت؟
اکتوپلاسم واقعی: تعریف علمی
در دنیای علم، اکتوپلاسم یک اصطلاح مشخص و تعریف شده است. این واژه به بخش بیرونی سیتوپلاسم یک تک سلولی به نام آمیب اشاره دارد. آمیب با بیرون راندن بخش‌هایی از سیتوپلاسم خود و جاری شدن در فضا حرکت می‌کند. اکتوپلاسم به شکل یک ژل شفاف است و به آمیب کمک می‌کند تا جهت "پا" یا پاهای کاذب خود را تغییر دهد. خواص اکتوپلاسم بسته به اسیدیته یا قلیایی بودن محیط اطرافش تغییر می‌کند. در مقابل، اندوپلاسم بخش داخلی سیتوپلاسم است که بیشتر ساختارهای سلولی را در خود جای داده و حالت آبکی‌تری دارد.
بنابراین، پاسخ کوتاه به این سوال که آیا اکتوپلاسم واقعیت دارد، مثبت است. اما باید توجه داشت که این تعریف مربوط به علم زیست‌شناسی و ساختار سلولی آمیب است.
اکتوپلاسم و دنیای ارواح: افسانه یا واقعیت؟
نوع دیگری از اکتوپلاسم وجود دارد که به دنیای ماوراءالطبیعه و ارتباط با ارواح نسبت داده می‌شود. این اصطلاح توسط چارلز ریشه، فیزیولوژیست فرانسوی و برنده جایزه نوبل، ابداع شد. ریشه این کلمه از واژه‌های یونانی "ektos" به معنای "بیرون" و "plasma" به معنای "شکل‌گرفته" گرفته شده است و اشاره به ماده‌ای دارد که گفته می‌شود توسط مدیوم‌ها در حالت خلسه تولید می‌شود. اصطلاحات دیگری مانند سیکوپلاسم و تله‌پلاسم نیز برای اشاره به همین پدیده به کار می‌روند، با این تفاوت که تله‌پلاسم به اکتوپلاسمی اطلاق می‌شود که از راه دور و بدون تماس مستقیم با مدیوم عمل می‌کند. همچنین، ایدئوپلاسم به اکتوپلاسمی گفته می‌شود که خود را به شکل یک شخص درمی‌آورد.
ریشه، مانند بسیاری از دانشمندان هم‌عصر خود، به ماهیت ماده‌ای که گفته می‌شد توسط مدیوم‌ها تولید می‌شود و امکان تعامل ارواح با دنیای فیزیکی را فراهم می‌کند، علاقه‌مند بود. در اوایل قرن بیستم، گزارش‌ها از اکتوپلاسم به عنوان ماده‌ای نازک و شفاف یاد می‌کردند که گاهی درخشش ضعیفی داشت و بوی تندی از آن متصاعد می‌شد. برخی گزارش‌ها نیز حاکی از این بود که اکتوپلاسم در معرض نور از بین می‌رفت و لمس آن حس خنکی و رطوبت ایجاد می‌کرد.
با این حال، اغلب مدیوم‌های آن دوران متقلب بودند و اکتوپلاسم آنها چیزی جز پارچه یا مواد دیگر نبود. اگرچه دانشمندان برجسته‌ای آزمایش‌هایی را بر روی اکتوپلاسم انجام دادند تا منبع، ترکیب و خواص آن را تعیین کنند، اما تشخیص اینکه آیا آنها در حال تجزیه و تحلیل نمونه واقعی بودند یا صرفاً شاهد یک نمایش فریبنده بودند، دشوار است. به طور کلی، تحقیقات انجام شده بیشتر بر این موضوع متمرکز بود که آیا مدیوم و اکتوپلاسم او جعلی هستند یا خیر.
اکتوپلاسم در عصر مدرن: شک و تردید علمی
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، مدیوم بودن یک کسب و کار رایج محسوب می‌شد. اما در عصر حاضر، تعداد افرادی که ادعای مدیوم بودن می‌کنند کاهش یافته است و از میان آنها، تنها تعداد انگشت‌شماری مدعی تولید اکتوپلاسم هستند. اگرچه ویدیوهای زیادی از اکتوپلاسم در اینترنت وجود دارد، اما اطلاعات کمی در مورد نمونه‌ها و نتایج آزمایش‌ها در دسترس است. نمونه‌های اخیر بیشتر به عنوان بافت انسانی یا تکه‌های پارچه شناسایی شده‌اند. به طور کلی، علم مدرن به پدیده اکتوپلاسم با شک و تردید یا حتی انکار کامل نگاه می‌کند.
طرز تهیه اکتوپلاسم خانگی
رایج‌ترین نوع اکتوپلاسم "تقلبی" در گذشته، یک تکه پارچه نازک و شفاف مانند موسلین بود. اگر می‌خواهید جلوه مدیوم‌های اوایل قرن بیستم را بازسازی کنید، می‌توانید از هر نوع پارچه نازک، پرده توری یا تار عنکبوت مصنوعی استفاده کنید. برای تهیه نوع لزج آن نیز می‌توانید از سفیده تخم مرغ (همراه با تکه‌های نخ یا دستمال کاغذی) یا اسلایم استفاده کنید.
دستور تهیه اکتوپلاسم شب‌تاب خانگی
در اینجا یک دستورالعمل ساده برای تهیه اکتوپلاسم درخشان با استفاده از مواد در دسترس آورده شده است:
مواد لازم:
- 1 پیمانه آب گرم
- 113 گرم چسب شفاف غیر سمی (چسب سفید نیز کار می‌کند، اما اکتوپلاسم شفاف تولید نمی‌کند)
- نصف پیمانه نشاسته مایع
- 2 تا 3 قاشق غذاخوری رنگ شب‌تاب یا 1 تا 2 قاشق چایخوری پودر شب‌تاب
طرز تهیه:
- چسب و آب را با هم مخلوط کنید تا یک محلول یکنواخت حاصل شود.
- رنگ یا پودر شب‌تاب را اضافه کنید و هم بزنید.
- با استفاده از قاشق یا دست، نشاسته مایع را به آرامی به مخلوط اضافه کنید تا اسلایم اکتوپلاسمی شکل بگیرد.
- اکتوپلاسم را در معرض نور شدید قرار دهید تا در تاریکی بدرخشد.
- اکتوپلاسم خود را در یک ظرف دربسته نگهداری کنید تا از خشک شدن آن جلوگیری شود.
همچنین می‌توانید در صورت نیاز به چکاندن اکتوپلاسم از بینی یا دهان، یک دستورالعمل برای تهیه اکتوپلاسم خوراکی پیدا کنید!
- شیمی
- علم
