ایگوانا: همه چیز درباره زندگی، زیستگاه و گونه‌های شگفت‌انگیز این خزنده
ایگواناها، خزندگانی جذاب از راسته پولک‌داران، با تنوعی خیره‌کننده در بیش از 30 گونه مختلف در سراسر جهان یافت می‌شوند. این موجودات خونسرد، بسته به گونه خود، در زیستگاه‌های گوناگونی از جمله مرداب‌ها، زمین‌های پست، بیابان‌ها و جنگل‌های بارانی زندگی می‌کنند.
ایگواناها به طور کلی در 9 گروه اصلی دسته‌بندی می‌شوند: ایگواناهای دریایی گالاپاگوس، ایگواناهای فیجی، ایگواناهای زمینی گالاپاگوس، ایگواناهای خاردار، ایگواناهای دم‌تیغی، ایگواناهای صخره‌ای، ایگواناهای بیابانی، ایگواناهای سبز و چاکوالاها.
دانستنی‌های سریع درباره ایگواناها
- نام علمی: Iguanidae
- نام‌های رایج: ایگوانای معمولی (برای ایگوانای سبز)
- راسته: پولک‌داران (Squamata)
- گروه جانوری: خزنده
- اندازه: از 1.5 تا 2.1 متر (ایگوانای سبز) و 13 تا 99 سانتی‌متر (ایگوانای دم‌تیغی)
- وزن: تا 13.6 کیلوگرم (ایگوانای آبی)
- طول عمر: به طور متوسط 4 تا 40 سال بسته به گونه
- رژیم غذایی: میوه‌ها، گل‌ها، برگ‌ها، حشرات و حلزون‌ها
- زیستگاه: جنگل‌های بارانی، زمین‌های پست، مرداب‌ها، بیابان‌ها
- جمعیت: تقریبا 13,000 ایگوانای فیجی در هر گونه؛ بین 3,000 تا 5,000 ایگوانای دم‌تیغی در هر گونه؛ 13,000 تا 15,000 ایگوانای سبز در هر گونه
- وضعیت بقا: کمترین نگرانی (ایگوانای سبز)، در معرض خطر انقراض (ایگواناهای فیجی)، به شدت در معرض خطر انقراض (ایگوانای تاج‌دار فیجی)
- دانستنی جالب: ایگواناهای دریایی شناگران ماهری هستند.
ظاهر و ویژگی‌های ایگوانا
ایگواناها خزندگانی خونسرد و تخم‌گذار هستند و در میان بزرگ‌ترین مارمولک‌های قاره آمریکا قرار می‌گیرند. اندازه، رنگ، رفتار و سازگاری‌های منحصر به فرد آنها بسته به گونه‌شان بسیار متفاوت است.
برخی از ایگواناها، مانند ایگوانای نواری فیجی، به رنگ سبز روشن با نوارهای سفید یا آبی کمرنگ هستند، در حالی که برخی دیگر رنگ‌های مات‌تری دارند. ایگوانای سبز (Iguana iguana) فراوان‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع ایگوانا است. اندازه متوسط آنها حدود 2 متر و وزنشان تا 5 کیلوگرم می‌رسد. رنگ سبز به آنها کمک می‌کند تا در میان گیاهان پنهان شوند و ردیفی از خارها بر روی بدن خود دارند که به عنوان یک مکانیسم دفاعی عمل می‌کند.
ایگواناهای صخره‌ای دارای دم‌های بلند و صاف و اندام‌های کوتاه و قدرتمندی هستند که به آنها کمک می‌کند تا از درختان و سازندهای سنگ آهکی بالا بروند. آنها یک غشاء پوستی به نام غبغب در ناحیه گلو دارند که به تنظیم دما کمک می‌کند. ایگواناهای دم‌تیغی حیواناتی بزرگ و همه‌چیزخوار هستند و ایگواناهای دم‌تیغی سیاه سریع‌ترین مارمولک‌های دونده هستند و سرعت آنها به 34 کیلومتر در ساعت می‌رسد.
ایگواناهای دریایی رنگ سیاهی دارند که به گرم شدن بدنشان پس از شنا در آب‌های سرد اقیانوس کمک می‌کند. آنها آبشش ندارند، بنابراین نمی‌توانند زیر آب تنفس کنند. با این حال، ایگواناهای دریایی می‌توانند تا 45 دقیقه نفس خود را زیر آب حبس کنند. دم صاف آنها به شنا کردن به شکل مار کمک می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد تا به سرعت از جلبک‌ها تغذیه کنند و پس از چند دقیقه به سطح آب بازگردند. چنگال‌های بلند آنها به آنها کمک می‌کند تا هنگام چرا به کف دریا بچسبند. به دلیل رژیم غذایی و مصرف زیاد آب شور، ایگواناهای دریایی توانایی عطسه کردن نمک اضافی را از طریق غدد نمکی خود پیدا کرده‌اند.
زیستگاه و پراکندگی ایگواناها
ایگواناها بسته به گونه خود، در زیستگاه‌های متنوعی از جمله بیابان‌ها، مناطق صخره‌ای، مرداب‌ها، جنگل‌های بارانی و زمین‌های پست زندگی می‌کنند. ایگواناهای سبز در سراسر مکزیک تا آمریکای مرکزی، جزایر کارائیب و جنوب برزیل یافت می‌شوند. گونه‌های ایگوانا که در جزایر کارائیب زندگی می‌کنند، collectively به عنوان ایگواناهای صخره‌ای شناخته می‌شوند. ایگواناهای بیابانی در جنوب غربی ایالات متحده و مکزیک یافت می‌شوند، در حالی که دو جنس از ایگواناهای دریایی در جزایر گالاپاگوس زندگی می‌کنند.
رژیم غذایی و رفتار ایگواناها
بیشتر گونه‌های ایگوانا گیاهخوار هستند و برگ‌های جوان، میوه‌ها و گل‌ها را می‌خورند. برخی از آنها حشراتی مانند کرم‌های مومی را می‌خورند، در حالی که ایگواناهای دریایی برای برداشت جلبک از گیاهان به داخل اقیانوس شیرجه می‌زنند. برخی از گونه‌ها باکتری‌هایی را در سیستم گوارشی خود جای می‌دهند که به آنها اجازه می‌دهد مواد گیاهی که می‌خورند را تخمیر کنند.
ایگواناهای سبز در جوانی همه‌چیزخوار هستند اما با بالغ شدن تقریباً به طور کامل به رژیم غذایی گیاهی روی می‌آورند. ایگواناهای سبز جوان بیشتر حشرات و حلزون‌ها را می‌خورند و با بالغ شدن به خوردن میوه‌ها، گل‌ها و برگ‌ها روی می‌آورند. آنها دندان‌های تیزی دارند که به آنها اجازه می‌دهد برگ‌ها را خرد کنند. ایگواناهای سبز همچنین در بالای تاج درختان زندگی می‌کنند و با افزایش سن در ارتفاعات بالاتر ساکن می‌شوند. یکی دیگر از حقایق جالب در مورد ایگواناها این است که آنها می‌توانند در هنگام خطر دم خود را جدا کرده و بعداً آن را دوباره رشد دهند.
تولید مثل و فرزندان ایگوانا
ایگواناها معمولاً در سن 2 تا 3 سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند و بسته به گونه، می‌توانند بین 5 تا 40 تخم در هر دوره تخم‌گذاری بگذارند. در ایگواناهای سبز، نرها در طول فصل بارانی با ماده‌ها جفت می‌شوند و در ابتدای فصل خشک، برای بارور کردن تخم‌ها، بالای درختان را ترک می‌کنند.
بیشتر گونه‌های ایگوانا برای تخم‌گذاری، لانه‌ای را در مناطق آفتابی حفر کرده و تخم‌های خود را در آن می‌گذارند و روی آنها را می‌پوشانند. محدوده دمایی ایده‌آل برای جوجه‌کشی این تخم‌ها بین 25 تا 32 درجه سانتیگراد است. پس از 65 تا 115 روز، بسته به گونه، نوزادان به طور همزمان از تخم بیرون می‌آیند. پس از بیرون آمدن از لانه‌ها، ایگواناهای تازه متولد شده زندگی خود را به تنهایی آغاز می‌کنند.
گونه‌های ایگوانا
تقریباً 35 گونه زنده از ایگواناها وجود دارد. فراوان‌ترین گونه، ایگوانای معمولی یا سبز (Iguana iguana) است. ایگواناها بر اساس زیستگاه‌ها و سازگاری‌هایشان به 9 دسته تقسیم می‌شوند: ایگواناهای دریایی گالاپاگوس، ایگواناهای فیجی، ایگواناهای زمینی گالاپاگوس، ایگواناهای خاردار، ایگواناهای دم‌تیغی، ایگواناهای صخره‌ای، ایگواناهای بیابانی، ایگواناهای سبز و چاکوالاها.
تهدیدات پیش روی ایگواناها
ایگواناهای فیجی گونه‌ای در معرض خطر انقراض هستند و ایگوانای تاج‌دار فیجی به عنوان گونه‌ای به شدت در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده است. بزرگ‌ترین عامل در کاهش تعداد ایگواناهای فیجی، شکار توسط گربه‌های وحشی (Felis catus) و موش‌های سیاه (Rattus rattus) به عنوان گونه‌های مهاجم است. علاوه بر این، ایگواناهای تاج‌دار به دلیل کاهش سریع زیستگاه جنگل‌های خشک و سالم خود در جزایر فیجی به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارند. این کاهش زیستگاه به دلیل پاکسازی، سوزاندن و تبدیل جنگل‌ها به مزارع کشاورزی است.
وضعیت بقا
طبق اعلام اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، ایگوانای سبز به عنوان گونه‌ای با "کمترین نگرانی" طبقه‌بندی شده است. تمام گونه‌های گروه ایگواناهای فیجی طبق اعلام IUCN به عنوان گونه‌های "در معرض خطر" طبقه‌بندی شده‌اند، در حالی که ایگوانای تاج‌دار فیجی (Brachylophus vitiensis) به عنوان گونه‌ای "به شدت در معرض خطر" فهرست شده است.
ایگواناها و انسان‌ها
ایگواناهای سبز رایج‌ترین خزنده خانگی در ایالات متحده هستند. با این حال، به دلیل دشواری مراقبت از آنها، بسیاری از این حیوانات خانگی در سال اول تلف می‌شوند. در آمریکای مرکزی و جنوبی، ایگواناهای سبز در مزارع پرورش داده می‌شوند و توسط مردم خورده می‌شوند. تخم‌های آنها یک غذای لذیذ به شمار می‌رود و اغلب به عنوان "مرغ درخت" شناخته می‌شود.
