کلیشه های رایج درباره عرب ها در تلویزیون و سینما

در دنیای رسانه، تصویرسازی های نادرست و کلیشه های رایج درباره گروه های مختلف فرهنگی و قومی همواره وجود داشته است. عرب ها و دیگر خاورمیانه ای ها به طور خاص، هدف تصورات نادرستی از سوی هالیوود و رسانه های جهانی بوده اند. از نمایش آن ها به عنوان تروریست ها و شروران تا به تصویر کشیدن زنان عرب تنها به عنوان رقصندگان شکم یا زنان محجبه، این تصورات نادرست بر هویت فرهنگی و اجتماعی این گروه تأثیرات عمیق و منفی داشته است. این مقاله به بررسی کلیشه های گوناگونی که عرب ها در تلویزیون و سینما با آن ها مواجه هستند، می پردازد و عواقب اجتماعی این تصورات نادرست را مورد بررسی قرار می دهد.

عرب ها در بیابان

تصویرسازی عرب ها در رسانه ها به ویژه در تبلیغات و آثار سینمایی، اغلب با تصورات نادرست و کلیشه ای همراه است. به عنوان مثال، در یکی از تبلیغات معروف شرکت کوکاکولا که در سوپر باول ۲۰۱۳ پخش شد، عرب ها در حال سوار شدن بر روی شترها و در حال حرکت در بیابان نشان داده شدند. این نوع نمایش، بیشتر به عنوان یک نمای سطحی و نادرست از زندگی عرب ها در خاورمیانه شناخته شده و به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است.

این نمایشی که به طور معمول نمایانگر بیابان و فرهنگ پدرسالارانه ای است که به دور از مدرنیته و ترقی تصور می شود، به نوعی بر چهره ای خسته کننده و تکراری از فرهنگی غنی و پیشرفته تأکید دارد. این تبلیغ که در آن عرب ها به عنوان افرادی غیربومی و پس افتاده نشان داده می شوند، باعث انتقاد شدید گروه های عرب آمریکایی گردید که خواستار به تصویر کشیدن واقعیت های متنوع و مثبت فرهنگ عرب بودند.

از آنجا که بیابان و شترها واقعاً جزئی از جغرافیا و فرهنگ خاورمیانه هستند، استفاده مکرر از این تصاویر در رسانه ها باعث می شود که مخاطبان جهانی یک درک نادرست و محدود از عرب ها داشته باشند. این تصویر نادرست، مشابه با به تصویر کشیدن بومیان آمریکا به عنوان افراد اولیه در پوشش های قدیمی و پریشان، به یک اندازه غیرواقعی و تحکم آمیز است.

عرب ها به عنوان شرورها و تروریست ها

تصویرسازی عرب ها در هالیوود به خصوص در نقش های منفی و شرورانه، یکی از کلیشه های رایج و متأسفانه آسیب زننده در صنعت سینماست. در بسیاری از فیلم ها و برنامه های تلویزیونی، عرب ها به عنوان تروریست ها و اعضای گروه های شرور به تصویر کشیده می شوند که نه تنها به احساس امنیت عمومی آسیب می زنند بلکه به هویت جمعی عرب ها نیز لطمه می زنند.

به عنوان نمونه، فیلم "True Lies" که در سال 1994 اکران شد و با بازی آرنولد شوارتزنگر به عنوان یک جاسوس، به شدت با انتقادات از سوی گروه های عرب آمریکایی مواجه شد. در این فیلم، یک گروه تروریستی به نام «جهاد قرمز» معرفی می شود که اعضای آن به صورت یک بعدی و به عنوان دشمنان آمریکا به نمایش درمی آیند. این نوع نمایش نه تنها یک تصویر نادرست از واقعیت عرب ها ارائه می دهد، بلکه باعث ایجاد انزجار و نفرت بین جامعه است که در آن تنها یک جنبه تاریک از یک فرهنگ غنی به نمایش گذاشته می شود.

این تعصبات رسانه ای، نتایجی خطرناک به همراه دارد. بر اساس تحقیقات، این نوع تصویرسازی ها به افزایش جرم های نفرت انگیز، پیش داوری نژادی و تبعیض علیه جامعه عرب و مسلمان در آمریکا منجر می شود. مانند گفته ابراهیم هوپر، سخنگوی شورای روابط آمریکا - اسلامی، «این تصویر کلیشه ای به مخاطبان این پیام را می دهد که عرب ها بی دلیل و غیرقابل پیش بینی هستند و تنها به ترویج نفرت و خشونت علاقه مندند». این نوع تصویرسازی نه تنها غیرعادلانه است بلکه بر عدم درک و همدلی بین فرهنگ ها تأثیر منفی می گذارد.

عرب ها به عنوان غیرمدرن و بربری

تصور عرب ها به عنوان افرادی غیرمدرن و بربر در فیلم ها و رسانه ها، یکی از دیگر کلیشه های هالیوودی است که به تصویر کشیدن این گروه های فرهنگی و قومی آسیب می زند. این نوع تصویرسازی ها به ویژه در آثار سینمایی مانند انیمیشن «علاءالدین» (Aladdin) که در سال 1992 منتشر شد، به وضوح قابل مشاهده است. در صحنه ای از این فیلم، یکی از آهنگ ها به عرب ها اشاره می کند که در جایی «دور از تمدن» زندگی می کنند و با رفتاری خشن و غیرانسانی نشان داده می شوند.

نگاه بربرانه به عرب ها نه تنها در این نوع فیلم ها موج می زند، بلکه حتی کم توجهی به پیشرفت ها و دستاوردهای فرهنگی، علمی و اجتماعی این ملت ها را نمایان می کند. واقعیت این است که عرب ها دارای تاریخ غنی و تمدن های پیشرفته ای هستند که در رشته های مختلف، از علم و هنر تا فلسفه و ادبیات، سهم بسزایی داشته اند.

مناطق مختلف خاورمیانه، موطن بسیاری از اختراعات و پیشرفت های علمی در تاریخ بوده اند. به عنوان نمونه، اعراب در دوران طلایی اسلامی به عنوان مهد علم ریاضیات، پزشکی و نجوم شناخته می شدند. اما در رسانه ها، این دستاوردها به ندرت به تصویر کشیده می شود و بیشتر بر روی جنبه های خشن و غیرمدرن تمرکز می شود.

این نمای نادرست و از پیش تعیین شده، نه تنها به تحقیر فرهنگ عرب ها می انجامد، بلکه رفتار غیرانسانی و بربرانه ای که در رسانه ها نشان داده می شود، به نوعی بر نگرش های منفی جهانیان نسبت به عرب ها تأثیر گذاشته و موجب ایجاد ترس و سوءتفاهم می گردد. انتقادات مکرر از چنین تصاویری نشان می دهد که رسانه ها در ایجاد فضای همدلی و درک نیازمند تغییری جدی هستند.

زنان عرب: برقع، حجاب و رقصندگان شکم

تصویرسازی زنان عرب در رسانه ها معمولاً به شکلی محدود و تک بعدی انجام می شود که به بازتولید کلیشه های نادرست منجر می شود. این تصویرسازی ها به تنوع و واقعیت های زندگی زنان عرب توجهی نداشته و آن ها را به عنوان افرادی که در یک دنیای سرشار از جنسیت زدگی و سرکوب قرار دارند، به نمایش می گذارند. به عنوان مثال، در بسیاری از فیلم ها و برنامه های تلویزیونی، زنان عرب به عنوان رقصندگان شکم و زنانی که تنها در حریم های خصوصی و تحت حجاب ظاهر می شوند، به تصویر کشیده می شوند.

این نوع نمایش، زنان عرب را در دو قالب متضاد قرار می دهد: از یک سو، همواره به عنوان موجوداتی جنسی و از سوی دیگر، به عنوان افرادی بی صدا و فاقد اراده مستقل به تصویر کشیده می شوند. این نمایشی تک بعدی و ناعادلانه است که باعث می شود واقعیت های پیچیده و غنی زنان عرب نادیده گرفته شوند.

علاوه بر این، لباس های سنتی مانند برقع و حجاب، به عنوان نمادهایی از سرکوب و اختناق در نظر گرفته می شوند، در حالی که بسیاری از زنان عرب خود با اراده و آزادی انتخاب، این لباس ها را برمی گزینند. این حرکات رسانه ای در تضاد با واقعیت های اجتماعی و فرهنگی است که در آن زنان عرب نقش های متنوع و فعال در جامعه ای پویا و پیشرو ایفا می کنند.

تحقیقات نشان می دهد که زنان عرب در بسیاری از زمینه ها، از سیاست و علم گرفته تا هنر و ورزش، در حال پیشرفت و تأثیرگذاری هستند. برخلاف تصویری که رسانه ها ارائه می دهند، بسیاری از این زنان به عنوان رهبران و پیشگامان در جوامع خود شناخته می شوند. بنابراین، ضروری است که رسانه ها به سمت نمایش واقعیت های چند بعدی و غنی از زندگی زنان عرب حرکت کنند تا از کلیشه های نادرست و تصویرسازی های محدود فراتر بروند.

عرب ها به عنوان مسلمانان و خارجی ها

یکی از بزرگ ترین سوء تفاه م ها در مورد عرب ها این است که آنان به طور کلی به عنوان مسلمانان و خارجی ها در رسانه ها و فیلم های هالیوودی به تصویر کشیده می شوند. در حالی که اکثریت چشمگیری از عرب ها ممکن است مسلمان باشند، تناسب حقیقی بیشتری از جمعیت عرب ها شامل مسیحیان و پیروان دیگر ادیان نیز وجود دارد. بر اساس آمار، فقط ۱۲ درصد از مسلمانان جهان عرب هستند و اکثر عرب های آمریکایی خود را به عنوان مسیحی شناسایی می کنند. این سوء برداشت، تصویری ناکافی و گمراه کننده از این گروه فرهنگی را به تصویر می کشد.

علاوه بر آن، عرب ها به عنوان افرادی خارجی و با لهجه های ناآشنا در رسانه ها پخش می شوند. در حالی که طبق اطلاعات سرشماری ایالات متحده، نزدیک به نیمی از عرب آمریکایی ها در این کشور به دنیا آمده اند و به راحتی به زبان انگلیسی صحبت می کنند، بسیاری از فیلم ها به طور مکرر عرب ها را به تصویر می کشند که به زبانی با لهجه سنگین و رفتارهایی غیرعادی صحبت می کنند.

این نوع نمایش نه تنها باعث نادیده گرفتن هویت واقعی عرب ها در فرهنگ های مختلف می شود، بلکه احساس بیگانگی و تبعیض را در میان آنان تقویت می کند. شخصیت های عرب در فیلم ها و برنامه های تلویزیونی اغلب به گونه ای به تصویر کشیده می شوند که به جای شخصیت های چند بعدی و انسانی، به عنوان افرادی محدود و معیوب به نظر می رسند که تنها به خاطر نژاد و دین خود مورد قضاوت قرار می گیرند.

از آنجا که رسانه ها به طور معمول بر روی این کلیشه ها تمرکز می کنند، فهم و پذیرش فرهنگی به وضوح تحت تأثیر قرار می گیرد. برای بهبود تصویر عرب ها در رسانه ها، نیازمند هستیم به ایجاد رسانه هایی که واقعیت های متنوع و غنی از فرهنگ، تاریخ و هویت عرب ها را به نمایش بگذارند و از کلیشه های نادرست فراتر روند.