کلارینت: تاریخچه مختصر و هر آنچه باید درباره این ساز بدانید
در حالی که اغلب سازهای موسیقی در طول قرن‌ها به تدریج تکامل یافته‌اند و تعیین تاریخ دقیق اختراع آن‌ها دشوار است، کلارینت از این قاعده مستثنی است. این ساز لوله‌ای تک‌زبانه با دهانه ناقوسی شکل، در سال 1690 توسط یوهان کریستف دنر در نورنبرگ آلمان اختراع شد. با وجود تغییرات و بهبودهای متعددی که کلارینت در طول این سال‌ها به خود دیده است، ساز ساخته شده توسط دنر شباهت زیادی به کلارینت امروزی دارد.
اختراع کلارینت: تحولی فراتر از یک تکامل
دنر کلارینت خود را بر اساس ساز قدیمی‌تری به نام شالومو (chalumeau) طراحی کرد. شالومو شباهت زیادی به ریکوردر امروزی داشت، با این تفاوت که دارای یک زبانه منفرد بود. با این حال، تغییراتی که دنر در این ساز ایجاد کرد، آن‌قدر مهم بودند که نمی‌توان آن‌ها را صرفاً یک تکامل دانست. دنر با کمک پسرش، یاکوب، دو کلید انگشتی به شالومو اضافه کرد. شاید اضافه کردن دو کلید تغییر کوچکی به نظر برسد، اما تأثیر فوق‌العاده‌ای در افزایش گستره صوتی ساز به بیش از دو اکتاو داشت. دنر همچنین دهانی بهتری برای ساز طراحی کرد و شکل ناقوسی انتهای آن را بهبود بخشید.
نام این ساز جدید به زودی پس از اختراع آن انتخاب شد. اگرچه نظریه‌های مختلفی در مورد نام‌گذاری آن وجود دارد، اما به احتمال زیاد دلیل نام‌گذاری آن شباهت نسبی صدای آن به نوعی ترومپت اولیه بوده است (clarinetto در زبان ایتالیایی به معنای "ترومپت کوچک" است).
کلارینت جدید با گستره صوتی بهبود یافته و صدای جذابش، به سرعت جایگزین شالومو در تنظیم‌های ارکستری شد. موتزارت قطعات متعددی برای کلارینت نوشت و در دوران اوج بتهوون (1800-1820)، کلارینت به یک ساز استاندارد در تمام ارکسترها تبدیل شده بود.
بهبودهای بیشتر در طول زمان
با گذشت زمان، کلارینت شاهد اضافه شدن کلیدهای بیشتری بود که گستره صوتی آن را بهبود بخشیدند. همچنین، استفاده از پدهای نفوذناپذیر هوا، نوازندگی آن را آسان‌تر کرد. در سال 1812، ایوان مولر نوع جدیدی از کلیدپد را ابداع کرد که با چرم یا پوست مثانه ماهی پوشیده شده بود. این یک پیشرفت بزرگ نسبت به پدهای نمدی قبلی بود که هوا را نشت می‌دادند. با این بهبود، سازندگان توانستند تعداد سوراخ‌ها و کلیدهای ساز را افزایش دهند.
در سال 1843، کلارینت با اقتباس سیستم کلید فلوت بوهم (Boehm) توسط نوازنده فرانسوی، یاسینت کلوزه، یک گام دیگر به جلو برداشت. سیستم بوهم حلقه‌ها و محورهایی را به ساز اضافه کرد که انگشت‌گذاری را آسان‌تر می‌کرد و با توجه به گستره صوتی وسیع ساز، کمک بزرگی محسوب می‌شد.
کلارینت امروزی: سازی همه‌فن‌حریف
کلارینت سوپرانو یکی از همه‌فن‌حریف‌ترین سازها در اجرای موسیقی مدرن است. قطعاتی برای آن در آثار ارکستر کلاسیک، آهنگسازی‌های ارکسترال و قطعات جاز گنجانده شده است. این ساز در تونالیته‌های مختلفی از جمله سی بمل، می بمل و لا ساخته می‌شود و داشتن هر سه نوع آن در ارکسترهای بزرگ غیرمعمول نیست. حتی گاهی اوقات صدای آن در موسیقی راک نیز شنیده می‌شود. اسلای اند فمیلی استون، بیتلز، پینک فلوید، ایروسمیث، تام ویتس و ردیوهد تنها چند نمونه از هنرمندانی هستند که از کلارینت در ضبط‌های خود استفاده کرده‌اند.
کلارینت مدرن در دوران جاز بیگ بند در دهه 1940 به اوج شهرت خود رسید. در نهایت، صدای ملایم‌تر و انگشت‌گذاری آسان‌تر ساکسیفون جایگزین کلارینت در برخی از قطعات شد، اما حتی امروزه نیز بسیاری از گروه‌های جاز حداقل یک کلارینت در ترکیب خود دارند. کلارینت همچنین به الهام‌بخشیدن به اختراع سازهای دیگری مانند فلوتوفون کمک کرده است.
نوازندگان مشهور کلارینت
برخی از نوازندگان کلارینت نام‌هایی آشنا برای بسیاری از ما هستند، چه به عنوان نوازندگان حرفه‌ای و چه آماتورهای محبوب. در زیر به برخی از این نام‌ها اشاره می‌کنیم:
- بنی گودمن
- آرتی شاو
- وودی هرمن
- باب ویلبر
- وودی آلن
- موسیقی
- اختراعات
