10 حقیقت شگفت‌انگیز DNA: رازهای ژنتیکی که باید بدانید!

DNA یا دئوکسی‌ریبونوکلئیک اسید، کد ژنتیکی شما را در خود جای داده است. حقایق بسیاری درباره DNA وجود دارد، اما در اینجا 10 مورد از جالب‌ترین، مهم‌ترین و سرگرم‌کننده‌ترین آن‌ها را برای شما گردآوری کرده‌ایم. این حقایق دریچه‌ای نو به دنیای پیچیده و جذاب ژنتیک می‌گشایند.

• DNA مخفف دئوکسی‌ریبونوکلئیک اسید است.
• DNA و RNA دو نوع اسید نوکلئیک هستند که اطلاعات ژنتیکی را رمزگذاری می‌کنند.
• ساختار DNA یک مارپیچ دوگانه است که از چهار نوکلئوتید ساخته شده: آدنین (A)، تیمین (T)، گوانین (G) و سیتوزین (C). این چهار باز، الفبای حیات را تشکیل می‌دهند.

1. با وجود اینکه DNA تمام اطلاعات لازم برای ساخت یک موجود زنده را در خود جای داده، تنها از چهار بلوک سازنده، یعنی نوکلئوتیدهای آدنین، گوانین، تیمین و سیتوزین، تشکیل شده است. این سادگی، شگفتی‌های نهفته در DNA را دوچندان می‌کند.
2. هر انسان، 99.9% از DNA خود را با سایر انسان‌ها مشترک است. این بدان معناست که با وجود تفاوت‌های ظاهری، ما در سطح ژنتیکی بسیار به هم شبیه هستیم.
3. اگر تمام مولکول‌های DNA موجود در بدن خود را سر به سر به هم وصل کنید، طول آن بیش از 600 بار فاصله بین زمین تا خورشید و بالعکس خواهد بود (100 تریلیون بار شش فوت تقسیم بر 92 میلیون مایل). این حجم عظیم DNA در فضایی بسیار کوچک جای گرفته است.
4. انسان‌ها 60% از ژن‌های خود را با مگس‌های میوه مشترک هستند و 2/3 این ژن‌ها در ایجاد سرطان نقش دارند. این یافته نشان می‌دهد که مسیرهای ژنتیکی در بیماری‌ها، بین گونه‌های مختلف مشترک هستند.
5. شما 98.7% از DNA خود را با شامپانزه‌ها و بونوبوها مشترک هستید. این نزدیکی ژنتیکی، نشان‌دهنده پیوند تکاملی بین انسان و این نخستی‌سانان است.
6. اگر بتوانید 60 کلمه در دقیقه، هشت ساعت در روز تایپ کنید، تقریباً 50 سال طول می‌کشد تا ژنوم انسان را تایپ کنید. این حجم عظیم اطلاعات، نشان‌دهنده پیچیدگی ژنتیک انسان است.
7. DNA یک مولکول شکننده است. تقریباً روزانه هزاران بار اتفاقاتی رخ می‌دهد که باعث ایجاد خطا در آن می‌شود. این خطاها می‌توانند ناشی از اشتباهات در رونویسی، آسیب ناشی از نور فرابنفش یا هر فعالیت دیگری باشند. مکانیسم‌های ترمیمی بسیاری وجود دارند، اما برخی از آسیب‌ها ترمیم نمی‌شوند. این بدان معناست که شما حامل جهش هستید! برخی از جهش‌ها هیچ آسیبی نمی‌رسانند، برخی مفید هستند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند باعث بیماری‌هایی مانند سرطان شوند. فناوری جدیدی به نام CRISPR می‌تواند به ما این امکان را بدهد که ژنوم‌ها را ویرایش کنیم، که ممکن است ما را به درمان جهش‌هایی مانند سرطان، آلزایمر و، از نظر تئوری، هر بیماری با یک جزء ژنتیکی هدایت کند.
8. نزدیک‌ترین خویشاوند ژنتیکی بی‌مهره انسان، موجود کوچکی به نام آسیدین ستاره‌ای یا تونیکات ستاره طلایی است. به عبارت دیگر، از نظر ژنتیکی، شما با این طنابدار کوچک بیشتر از یک عنکبوت، هشت پا یا سوسک شباهت دارید. این یافته، دیدگاه ما را نسبت به جایگاه انسان در درخت حیات به چالش می‌کشد.
9. شما همچنین 85% از DNA خود را با موش، 40% با مگس میوه و 41% با موز مشترک هستید. این اشتراکات ژنتیکی، نشان‌دهنده وحدت حیات در سطح مولکولی است.
10. فردریش میشر DNA را در سال 1869 کشف کرد، اگرچه دانشمندان تا سال 1943 متوجه نشدند که DNA ماده ژنتیکی در سلول‌ها است. پیش از آن زمان، این باور رایج بود که پروتئین‌ها اطلاعات ژنتیکی را ذخیره می‌کنند. این کشف، انقلابی در درک ما از زیست‌شناسی به وجود آورد.