دایه به چه کسی می گویند؟ |از سنت دیروز تا بحث امروز
دایه، زنی شیرده که کودکی غیر از فرزند خود را شیر می‌دهد، زمانی یک شغل سازمان‌یافته و پردرآمد بود. اما با پیشرفت علم و تولید شیر خشک، نیاز به دایه‌ها به مرور کاهش یافت و این حرفه تا سال 1900 تقریباً به طور کامل محو شد.
نکات کلیدی:
- در گذشته، دایه‌ها برای مادرانی که نمی‌خواستند یا نمی‌توانستند به نوزاد خود شیر دهند، اهمیت زیادی داشتند.
- اختراع شیر خشک در قرن نوزدهم و بیستم، نیاز به دایه را به شدت کاهش داد.
- امروزه، با افزایش پذیرش شیردهی، برخی از خانواده‌ها به اشتراک‌گذاری شیر مادر (milk-sharing) علاقه‌مند شده‌اند.
دایه: شغلی برای زنان فقیر
پیش از اختراع شیر خشک و شیشه‌های شیر، در جوامع غربی، استخدام دایه برای زنان اشرافی رواج داشت، چرا که شیردهی توسط مادر، کاری ناپسند تلقی می‌شد. همسران بازرگانان، پزشکان و وکلا نیز ترجیح می‌دادند به جای شیر دادن به فرزندان خود، دایه استخدام کنند، زیرا این کار از استخدام خدمتکار برای رسیدگی به کسب‌وکار همسران یا مدیریت امور منزل، ارزان‌تر بود.
دایگی، انتخابی رایج برای زنان فقیر در طبقات پایین جامعه بود. در بسیاری از موارد، دایه‌ها ملزم به ثبت‌نام و انجام معاینات پزشکی بودند تا از سلامت شیر و عدم انتقال بیماری به نوزاد اطمینان حاصل شود.
در طول انقلاب صنعتی، با افزایش اشتغال زنان و عدم توانایی آنها در شیردهی، خانواده‌های کم‌درآمد نیز به استفاده از دایه روی آوردند. زنان روستایی و دهقان، به‌تدریج نقش دایه را بر عهده گرفتند.
ظهور شیر خشک
در گذشته، شیر حیوانات رایج‌ترین جایگزین برای شیر مادر بود، اما از نظر ارزش غذایی، به پای شیر مادر نمی‌رسید. پیشرفت‌های علمی، محققان را قادر ساخت تا شیر انسان را تجزیه و تحلیل کنند و تلاش‌هایی برای تولید و بهبود شیرهای غیرانسانی صورت گرفت تا ترکیبات آن تا حد امکان به شیر مادر نزدیک شود.
در سال 1865، شیمیدان آلمانی، یوستوس فون لیبیگ، غذای نوزادی را به ثبت رساند که از شیر گاو، آرد گندم و مالت، و بی‌کربنات پتاسیم تشکیل شده بود. معرفی شیر خشک، افزایش دسترسی به شیر حیوانات و توسعه شیشه شیر، همگی در کاهش نیاز به دایه در نیمه دوم قرن نوزدهم و قرن بیستم نقش داشتند. شیر خشک به عنوان یک جایگزین مناسب و در دسترس، به تدریج جایگزین دایه شد و این سنت قدیمی را به حاشیه راند.
امروز چه تفاوتی دارد؟
پس از ظهور شیر خشک و افول دایگی، این خدمت که روزگاری بسیار رایج بود، در بسیاری از کشورهای غربی تقریباً به یک تابو تبدیل شده است. اما با افزایش پذیرش مجدد شیردهی، مادران نوزادان بار دیگر فشار شیر دادن را احساس می‌کنند. با این حال، مزایای نابرابر مرخصی زایمان در کشورهای مختلف و دشواری‌های واقعی شیردهی، به این معنی است که برخی از زنان احتمالاً از بازگشت به سنت دیرینه دایگی بهره‌مند خواهند شد.
همانطور که مجله "نیو ریپابلیک" در سال 2014 گزارش داد، تقسیم مسئولیت‌های شیردهی - چه از طریق استخدام رسمی دایه و چه از طریق توافق غیررسمی بین دوستان - به عنوان یک راه حل منطقی به نظر می‌رسد که می‌تواند بار را از دوش مادران شاغل بدون به خطر انداختن تغذیه نوزادانشان بردارد.
این عمل همچنان بحث برانگیز است. حتی گروه مدافع شیردهی، La Leche League، در سال 2007 این عمل را منع کرد. به گفته سخنگوی این گروه، آنا بوربریج: "نگرانی‌های بسیار جدی در مورد آن وجود دارد، هم از نظر پزشکی و هم از نظر روانی. خطرات احتمالی وجود دارد. بزرگترین خطر، انتقال عفونت از مادر به کودک است. شیر مادر یک ماده زنده است که به طور خاص توسط بدن شما برای نوزاد شما طراحی شده است، نه برای نوزاد شخص دیگری."
علیرغم این خطرات، تعجب آور نیست که در این عصر اشتراک‌گذاری خودرو و اشتراک‌گذاری اتاق، "اشتراک‌گذاری شیر" پدیده‌ای است که برخی از خانواده‌ها اکنون در حال آزمایش آن هستند. یک گروه فیس بوکی و سایت‌های اشتراک‌گذاری شیر ظاهر شده‌اند، و بر اساس مقاله‌ای از Netmums.com در سال 2016، این عمل در حال افزایش است. نظرسنجی غیررسمی آنها در سال 2016 نشان داد که از هر 25 زن، یک نفر شیر خود را به اشتراک گذاشته است، و 5٪ از خانواده‌ها از منبع تنظیم‌شده‌تر بانک شیر استفاده کرده‌اند. با کمرنگ شدن تدریجی این تابو، این سنت دیرینه ممکن است به طور واقعی بازگردد.
